kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

Onderwijs en opleiding
door D. A. ten Haaft
Onderwijs en de daaraan verbonden opleiding tot onderwijzer,
hebben steeds de aandacht gehad van hen, die stonden in
het Zendingswerk op Nieuw-Guinea. En geen wonder. Wie de
toestanden gezien heeft op allerlei gebied in Papoese kampongs,
weet dat slechts voortdurend onderricht hier iets kan bereiken.
Ook vóór de Zending haar werk begon, maakte ieder kind een
leertijd door.
In het „Mannen-huis" kregen de jongelingen hun onderricht. Voor
en ook tijdens de inwijdingsfeesten kregen jongens en meisjes te
horen en te ondergaan, wat hen in hun later leven te pas kon komen.
Meegaande met vader of moeder werd spelenderwijs geleerd hoe
een prauw te maken, vis te vangen, varkensjacht te beoefenen,
sago te kloppen, matten te vlechten, en huizen te bouwen. Biakse
smeden leerden hun zoons het vak. Dat leren betrof dan niet alleen
het hanteren van het gereedschap, maar ook het juiste gebruik van
de tovermiddelen en spreuken, die op deze wijze van ouder op
ouder werden overgeleverd.
De School
De komst van de zendelingen bracht hierin, wel niet dadelijk, maar
toch op de duur, een grote verandering. Niet dadelijk, want het
schoolbezoek was maar matig. Er was geen leerplicht en ook was
eigenlijk niemand overtuigd van het nut van de school. Deze zendelingen
kenden nog te weinig van de taal om reeds dadelijk te
kunnen vertellen, waar het om ging.
De trouwste schoolgangers waren de slavenkinderen. Men wilde
de zendelingen te vriend houden, om niet van handelsvoordelen
uitgesloten te worden. Gezag over eigen kinderen had men niet
voldoende, daarom zond men de slaafjes. Deze, samen met de door
de zendelingen vrijgekochte kinderen, vormden het fundament van
de school. Het is dan ook geen wonder, dat de eerste Papoese onderwijzers
allen slavenkinderen waren. Petrus Kafiar, Willem
Roemainoem, Johan Ariks, Gerard Amoenau en anderen kwamen
door de slavernij in aanraking met de verkondiging van het Evangelie.
En toen na 1906 ook in andere gebieden op Nieuw Guinea,
een beweging naar het Christendom ontstond, konden zij gezonden
worden, als pioniers van het Evangelie.
220