kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

te komen. De begroeting was overweldigend; de Japanners hadden
gezegd, dat alle zendelingen waren omgekomen en nu was ik toch
teruggekomen. We hadden elkaar veel te vertellen. Het waren aanvankelijk
alleen maar berichten over lijden en dood. Van m'n standplaats
Manokwari hoorde ik b.v. dat er van de 1400 inwoners geen
300 meer in leven waren. Honger en ziekte hadden geweldig huisgehouden
en ook zeer velen waren door de bezetter ter dood gebracht.
Het Zendingsfeest werd in Kameri gehouden in de openlucht, er
waren ongeveer 500 bezoekers. Een hele rij van sprekers wisselden
elkaar af. Over het algemeen waren de toespraken uiterst matig,
vaak zelfs zonder inhoud. Er was slechts één spreker die ver boven
de middelmaat uitkwam, een Papoese goeroe, die nu was aangesteld
als wnd. schoolopziener. Hij sprak over Elia, drie en half jaar geen
regen en paste dit toe, op de drie en half jaar dat de gemeenten
zonder de zendelingen waren geweest. Om u even een indruk te
geven van het wonderlijke van deze tijd: de collecte bedroeg f 600.-.
De oorlog had deze mensen overladen met aardse goederen; kleren,
eten en geld waren er in overvloed, maar het was slechts schijnwelvaart,
zij woonden hier nu in verlaten militaire kampementen, die
ook al in verval raakten. Hun eigen dorpen, waren voor het merendeel
verwoest, de kerken verbrand, weggebombardeerd. Waar b.v.
de grote dorpen Kornasoren, Jemboerwo en Andei hadden gelegen
was nu een enorm vliegveld. Met veel moeite vonden we nog aan
de rand van het vliegveld de fundamenten van de eerste kerk van
Noemfoor.
De dagen volgende op het Zendingsfeest hebben we druk vergaderd,
Papoese goeroe's en kerkeraadsleden kwamen bij elkaar en
vol moed werden plannen gemaakt voor de toekomst. Een van de
verlangens, waarover men steeds weer sprak, was dat men op het
eiland Noemfoor liefst geen uitheemse goeroe's meer wilde hebben.
Alleen Papoese goeroe's en de Hollandse Pendita was ook hartelijk
welkom. De wens was alleszins redelijk, het was alleen zo moeilijk
alle posten bezet te krijgen, er waren zovelen omgekomen. Ook als
leider van het hele eiland wilde men een Papoese goeroe. Ik maakte
een drietal op met de ouderlingen en nagenoeg met algemene stemmen
werd Jan Mandowen gekozen. Volgens de laatste berichten
is hij nog steeds in functie en voldoet zeer goed.
Spoedig kwam ook Ten Haaft op Biak en werd begonnen met een
uiterst eenvoudige kerkorde op te stellen. De oorlog had de verhoudingen
zo grondig gewijzigd, dat we ons zo snel mogelijk moesten
aanpassen aan de nieuwe koers. Zo terugziende op deze veel
bewogen jaren kunnen we niet anders dan zeer dankbaar zijn en ons
verbazen over het vele dat ondanks alles is staande gebleven.
80