kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

dat begrepen ze niet. Medicijnen werken magisch en vooral hielp
het ook, wanneer de zendelingsvrouw het zieke kind aanraakte.
Maar de zendelingsvrouw had vele zorgen en was niet in staat
om alles zelf na te lopen. En dan nog was het alleen van betekenis
voor de plaats waar ze woonde. En het werd ten slotte allen wel
duidelijk, dat wilde men het volk werkelijk bekend maken met het
Evangelie, men de vrouwen moest bereiken.
Typerend is het woord van de bekende mevrouw Van Balen, dat
ze heeft gezegd op een conferentie, toen zou worden besloten om
het onvruchtbare Roon te sluiten, omdat aan dat volk alles was gedaan
zonder maar het geringste resultaat: „Hebben we alles gedaan?"
vroeg ze, „we kunnen nooit zeggen dat we alles hebben
geprobeerd, voordat het Evangelie door vrouwen aan de vrouwen
en kinderen (in hun eigen omgeving) is gebracht."
Men heeft dit altijd wel gevoeld als een noodzakelijkheid, maar
het was moeilijk om in het begin, in zekere zin eigenlijk buiten
de mannen om, zich speciaal bezig te houden met de vrouwen.
Men deed het dus via de indirecte weg. Het zendingsgezin nam
kinderen in huis.
Ze deden dienst als hulp in het gezin, maar het duurde natuurlijk vrij lang voor
ze werkelijk iets konden presteren.
Mevrouw Ottow schrijft in 1859: „Sedert het Kerstfeest heb ik verscheidene
meisjes bij mij gekregen, die mij aanhangen en ook gaarne leren, vooral het
naaien, want lezen en schrijven komt haar nog wat al te wonderlijk voor.
Zij nemen haar schrijfvoorbeeld vaak het onderste boven, en doen liefst alles
verkeerd, zodat ik veel geduld moet hebben, eer zij een letter kennen. Met
lezen gaat het iets beter, doch zij leren beter uit het hoofd dan uit een boek,
maar zij tonen een goede wil."
Van mevrouw Ottow is ook bekend, dat zij enkele kinderen in huis kreeg, die
ze zieltogend op het strand had gevonden. Het was n.1. de gewoonte in die
dagen om zieke slaven aan hun lot over te laten. Soms gooide men ze gewoon
in zee, en zo „vond" mevrouw Ottow enkele van haar latere pleegkinderen.
Ook waren het niet zelden vrijgekochte kinderen, die de Papoea's bij een andere
stam geroofd hadden, en dan als slaven gebruikten en hen als ze ziek werden
graag van de hand deden. Deze kinderen, meisjes zowel als jongens kregen
geregeld les en leerden zich aan orde en reinheid gewennen, wat vooral in het
begin een hele toer was.
In sommige streken was en is men niet gewend zich overvloedig met water te
wassen, en in bepaalde perioden is het geheel verboden. Zodra de kinderen in
het zendingshuis niet meer aan de regels van hun familie waren gebonden gingen
ze het wel leren en in het begin, zolang het een nieuwtje was, vonden ze het wel
leuk zich helemaal wit in te smeren met schuimende zeep, maar als het regende
en de wind koud was, brr, dan zaten ze liever bij hun vuurtjes in de as te porren,
en waren ze maar moeilijk te bewegen de badkamer op te zoeken. Een volgend
punt was: kleren wassen! Wat moet er gewassen? Die kleren? noemt men dat
„al vuil?" Maar het moet, evenals zoveel andere „onnodige" dingen. En als
mevrouw zegt „Hanna, veeg even de schaal uit, voor je de rijst er in doet," dan
antwoordt Hanna goedmoedig: „Ja, mevrouw," pakt de dweil die juist in haar
buurt ligt en veegt daarmee de schaal uit.
Heel veel geduld is er nodig om hun iets te leren, waarvan ze de zin niet zien,
en daarom moet telkens en telkens uitleg gegeven worden. Ze begrijpen het
waarom van onze handelingen niet, vele zaken lijken hun volkomen overbodig
227