kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

De eerste aanraking met c 1 e Nederlanders dateert van 1616. Niet
bepaald vriendschappelijk was die eerste ontmoeting. Namen als
Moordenaarsrivier, Verradershoek etc. leggen daarvan getuigenis
af. 1)
Na het Engelse tussenbestuur, waarbij de Engelsen op Nieuw
Guinea zelfs een Gouverneur Generaal aanstelden, kwam het westelijk
deel onder directe invloed van de Hollanders.
Een eerste vestiging in 1825, een jaar na de overname, aan de
Triton-baai werd een debacle, binnen 10 jaar stierven over de 100
mensen.
Men beperkte zich daarna tot het bezoeken van het eiland met oorlogsschepen.
Tot definitieve vestiging kwam het pas in 1898 te
Manokwari en Fak-Fak.
Rekende men eerst geheel Westelijk Nieuw Guinea tot Zelfbestuursgebied
vallend onder Tidore, de Zuidkust werd het eerst
daarvan losgemaakt en het Noord-Westelijke gedeelte in de tijd dat
Nieuw Guinea van de Japanse overheersing bevrijd was in 1944.
Toen Jan Carstensz in 1621 voor het eerst het sneeuwgebergte ontdekte,
dat naar hem genoemd is, had hij niet kunnen dromen, dat
het bijna 300 jaar zou duren voor men het voor het eerst beklom.
Lorenz, die in 1908 de Wilhelminatop besteeg na maanden van geploeter
tegen de Zuidelijke hellingen op, zou zijn ogen niet geloofd
hebben, wanneer hij dr H. Colijn had kunnen volgen, die het
Carstenszgebergte beklom geholpen door vliegtuigen die hem uit
de lucht ravitailleerden en verkenningen uitvoerden in 1936. De
Centraal Nieuw Guinea Expeditie in 1922 zag kans de sneeuw via
het Zuiden, langs de grote rivieren te bereiken, maar het zou tot
vlak voor de tweede wereldoorlog duren voor er meer bekend werd
over de meren genoemd naar Ir Wissel, en de Baliemvallei ten
Noorden van de Wilhelminatop, iets later ontdekt en bezocht door
de Archboldexpeditie.
De bekende Jungle Pimpernel (Dr J. V. de Bruin) leerde ons het
binnenland beter kennen. Uit eerdere tochten door Dr Bijlmer naar
de Boven-Mimika, en die van de Engelsman Wollaston wisten we,
dat er dwergstammen worden gevonden in het Centraalgebergte.
Zo stond en staat men wat Nieuw Guinea betreft steeds voor verrassingen.
Meende men eerst, dat er ongeveer 100.000 Papoea's
waren, nu schat men hun aantal reeds op 1.000.000.
In 1855 begon de Zending haar werkzaamheden in het Noorden,
terwijl de Missie definitief in het Zuiden kwam in 1905, nadat ze
een eerste poging in 1894 te Fak-Fak had moeten opgeven door de
dood van de Missionaris.
1) Op Banda werden door de Hollanders Papoese slaven gebruikt, die door de
schepen der O. I. Compagnie van Nieuw Guinea werden gehaald.
40