kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

amboe en gras. Men zet ze op de grond, boven het water, in bomen,
op eilandjes en bergtoppen. Maar van welk materiaal ook, het zijn
meestal familiehuizen. Ramen ontbreken, het dak hangt laag af.
Het is duidelijk dat dit vele voordelen heeft, want men houdt muskieten
buiten en weert de kou, die vooral 's nachts voor de bijna
ongeklede mensen hinderlijk is. Moet men buitenshuis gaan werken,
dan blijven er altijd ouderen en jongeren thuis. De gezinswoningen
daarentegen geven allerlei moeilijkheden, zodat het geen wonder is,
dat men hiertoe niet dan gedwongen overgaat.
Gezag
Is het centrum van de gemeenschap de kéret, haar band is de verwantschap.
Zelden gaat een locale gemeenschap boven verwantschap,
behalve in die streken waar men, zoals in het Sentanische,
vroeger locaaltotemisme gehad moet hebben, en waar men groeperingen
kent, die zich noemen naar de plaats van herkomst van
de moeder.
Verwantschaps-groepering is dus de basis van de sociale organisatie.
Elke kéret heeft eigen oudsten, die namens de kéret kunnen
optreden, en die in een dorp een raad van oudsten vormen. Bij een
vergadering heeft de uitblinker van overigens gelijkbevoegden, het
woord.
Jongeren moeten zwijgen, tenzij ze door een speciale daad prestige
hebben. Bij de Biakkers bestond bijvoorbeeld de figuur van de held,
de Mambri, die door grote reizen en bravourstukken, of alleen
maar door het maken van de tocht bijvoorbeeld naar Tidore, zich
een titel had verworven. Deze titels kon men later kopen, waardoor
de oorspronkelijke betekenis verloren ging, bijvoorbeeld Kapitan,
Major, Dimara (hoofd). Waar men geen eigenlijke „hoge standen"
kende ging men zich specialiseren en kwam, zoals bij de Biakkers,
het principe naar voren: niet door geboorte, maar door persoonlijk
prestige krijgt men een positie.
Alleen in het Sentanische en Waropense kent men een hoofdenstand.
Titel en waardigheid is daar erfelijk en tevens gebonden aan
een soort priesterschap. In later jaren was de Ondowafi tevens leider
van de geheime Mannenbond, waardoor zijn aanzien nog meer
steeg.
Bij ceremonieel treden geen priesters op, tenzij, zoals soms voorkomt
elke familie iemand heeft, die in contact met de hogere machten
kan treden. Het is bij maatschappelijke hoogtijden, zoals het huwelijk,
het voor het eerst naar buiten brengen van een kind, het haarknippen,
enz. maar vooral bij de grote initiatieriten, waarbij de jongeling
tot man wordt gewijd, vooral de broer van de moeder die
optreedt.
Hieraan hebben beide families deel, zowel van vaders als van
11