kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

Het Westers grootbedrij f en de zending
door A. M. Middag
Het blijkt, dat verandering in Aziatische culturen en samenlevingen
de neiging heeft ten koste van vaststaande geestelijke
en ethische normen te gaan. Zulke pijnlijke en gevaarlijke
aanpassingen vinden nu plaats, te snel, te teer en te ingewikkeld
om door de menselijke geest begrepen te worden.
M. Searle Bates in The Church and the
Disorder of Society
Volgens de titel van het hoofdstuk zullen we te spreken hebben
over twee grootheden, die in de Papoese wereld van vandaag
binnengedrongen zijn of binnendringen. Zowel het een als het ander
is waar. Van deze arbeid is ongetwijfeld de zending de alleroudste
vreemde invloed, die de Papoea's ondergaan hebben, doch juist in
die gebieden waarin de beide verschijnselen thans optreden is er
niet zo'n geweldige gaping in de tijdstippen van aanvang. We zullen
dat gemakkelijk begrijpen als wij bedenken dat juist die gebieden
van de Vogelkop, die zeer intens beroerd worden door het
Westers grootbedrijf mede behoren tot de jongste zendingsterreinen.
Wel was overal de zending eerder dan het Westers grootbedrijf
aanwezig, doch het was niet zo, dat het christelijk geloof reeds goed
gefundeerd was op het moment dat een geheel nieuw complex zijn
intrede deed.
Zowel de ontmoeting met zending als met grootbedrijf betekent een
ontmoeting met het Westen en is een enorme inbreuk op de oude
samenleving van de Papoea. Door beide worden ze aangetast tot in
de wortelen van hun bestaan en wat ons het meeste daarin beklemt
is het feit, dat de godsdienst van de Papoea er door ontzield wordt.
Natuurlijk is er een groot verschil in de wijze waarop dat plaats vindt
evenals in de intentie. Men kan zeggen dat de zending niet anders
dan de opzettelijke bedoeling heeft de oude godsdienst aan te tasten.
Men kan en moet even eerlijk zeggen, dat het Westers grootbedrijf
in het geheel niet de bedoeling heeft de godsdienst aan te
tasten: het vestigt zich in een bepaald gebied om daar financiële
voordelen te behalen. Het schakelt tot het bereiken van haar doel
de bevolking in en wil ook wel de bevolking omschakelen om hen
tot beter bruikbare krachten te maken, doch zeer zeker is er niet de
bedoeling om de godsdienst aan te tasten. Toch doet het Westers
grootbedrijf dat haarsondanks. Dat komt omdat de primitieve samenlevingen
een totalitair karakter hebben, waarmede uitgedrukt
131