kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

die hem niet alleen dwong zich te onderwerpen aan de adat, maar
die hem tevens begeleidde, beschermde en schraagde in goede en
kwade dagen. In de oude levenssfeer voelt de Papoea zich thuis en
tot op zekere hoogte veilig. In de nieuwe levenssfeer worden hem
allerlei nieuwe zekerheden en veiligheden aangeboden, maar hij weet
er voorshands geen weg mee. In de eerste plaats niet met die zekerheden
die zijn geestelijk leven raken, maar aanvankeliik ook niet met
het andere goed dat hem toekomt. Men kan gemakkelijk de grote
verwarring constateren in het uiterlijk als men de eerste betaaldag
van een primitief mens meemaakt en nagaat wat hij met zijn eerste
loon doet. Dan ziet men hen aan de avond van die dag met de gekste
dingen uitgedost en met de meest onmogelijke prullaria, in hun
draagtas of om hun nek of in hun haar. Men kan dat ook zien met
de geneeskundige behandeling van primitieven. Ze begrijpen onze
medicijnen niet of „vertalen" ze in hun eigen denkwijze, zodat ze
als ze een flesje van het een of ander meekrijgen het of in een keer
opeten of drinken of er allerhande hocus pocus mee uithalen.
In het kort gezegd: men kan vrij gemakkelijk de nieuwkomers in een
grootbedrijf er uit halen. Ze steken duidelijk af tegen de oudere
groepen die al veel „wereldwijzer" geworden zijn.
Doch het is oneindig veel moeilijker om te peilen wat er in hun harten
omgaat; duidelijk is het wel, dat ze volkomen in de war zijn en
zoals de uitdrukking luidt „in de lucht hangen." Buiten hun eigen
gemeenschap functionneert hun oude godsdienst niet meer. Dat geldt
evenzeer voor de heiden als voor de Christenpapoea. Men kan dat
iedere dag en iedere Zondag constateren. Het oude geloof, het
heidendom, is een geloof dat sterk bepaald wordt door de locale
gemeenschap. Hun nieuwe geloof, het Christendom, draagt nog in
hoge mate dezelfde trekken, het is dus ook nog sterk locaal bepaald.
Zoals we het nog onlangs hoorden zeggen door een man uit een
bepaalde kampong tegen een man uit een ander dorp „ons geloof is
anders dan dat van jullie," en toch waren beide mannen christen.
Wanneer dus de Papoea's uit alle mogelijke streken samengebracht
worden op de terreinen van het Westers grootbedrijf, dan zijn ze
naar hun eigen gevoelen losgeraakt van de eigen godsdienstige
gemeenschap en vinden geen nieuw tehuis in de gemeente op de
plaats waar ze te werk gesteld worden.
We kunnen dus niet anders dan constateren dat zowel zending
als Westers grootbedrijf in het volksleven van de bevo'king diep
ingrijpen. De zending probeert dat langs de weg der geleidelijkheid
en van het wederzijds verstaan. Een Westers grootbedrnf kan dat uit
de aard der zaak niet doen. Het heeft geen tijd om de Papoea rustig
te observeren noch om hem langzaam te laten wennen. Het neemt
de mensen op in zijn bedrijf en zij moeten maar zien daarin hun
weg te vinden. Van de problemen die zich voordoen in de harten
133