kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

aan te onttrekken. Zij wonen vaak in de moerassen, zeer ongezonde streken, en
het kindertal is klein, veroorzaakt door het hoge sterftecijfer van de kinderen,
en de funeste huwelijksgewoonten. We moeten dan ook helaas zeggen, dat vele
kleine stammetjes ten ondergang zijn gedoemd. De veel sterkere kustbevolking,
voornamelijk Biakkers, voeren dan ook in het gehele ressort wat aantal en karakter
betreft de boventoon. Verbetering van het levenspeil, van het dieet, wat in
de sagogebieden veel te eenzijdig is, moet worden bevochten tegen de wil van de
mensen zelf in.
In het jaar 1942 waren er 36 goeroeposten, 22 scholen, en was het
aantal Christenen ± 4000. De scholen werden goed bezocht, overal
verrezen kerkjes en zelfs enkele grote gebouwen, die meer dan
1000 personen konden bevatten. Vooral op de eilanden ten Noorden
van Waigeo, de Ajaoe-eilanden kwamen massale bewegingen naar
het Christendom voor. Hier was het vroegere centrum van de Messiasbeweging,
die als de Manseren-beweging van Nieuw-Guinea
bekend staat. Hier had het Evangelie het gewonnen.
De oorlogstijd
Toen wij in 1942 werden gevangengenomen, zag het er aanvankelijk
somber uit. Wel hadden we een regeling getroffen, waarbij voor
enkele centra van gemeenten een paar oudere goeroe's de leiding
zouden overnemen, maar het bleek weldra zeer moeilijk te worden
om de nodige gelden voor de salarissen bij elkaar te krijgen. Bovendien
werden de goeroe's door de Japanse maatregelen sterk belemmerd
in hun werk. In de scholen mocht niet meer over de godsdienst
worden gesproken. Alle leerboeken werden nagezien op het voorkomen
van de namen uit het Koninklijk Huis die met alle afbeeldingen
uit de boeken en van de wanden werden verwijderd. Het
Japans werd onderwezen op de scholen en een Japanse predikant
deed de ronde om te controleren of de kinderen wel werden opgevoed
in Japans Christelijke geest.
Eén der goeroe's werd door de Japanners onthoofd, omdat hij zijn
mond voorbij praatte en vertelde, dat de Amerikanen hem zouden
halen. Verschillende anderen stierven, en voor hen waren geen
vervangers.
Toen in 1944 de Amerikanen kwamen, hebben deze gehele dorpen
per vliegtuig geëvacueerd. Wat dit voor deze mensen heeft betekend,
laat zich slechts gissen. In elk geval verliepen vele dorpen.
Ze lieten hun gevaarlijke plaatsen aan de kust in de steek en verzamelden
zich met enkele volksgenoten in veiliger oorden. De aan
de kust wonende binnenlanders zoals de Moi- en de Karonstam trokken
weer het oerwoud in, waar ze onbereikbaar waren voor de Japanners,
maar tevens zo verstrooid in tuinhuizen waren ondergebracht,
dat regelmatig kerk- en schoolwerk haast onmogelijk was
geworden.
126