kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

d.w.z. men rekent de verwantschap in één lijn, en die is hier haast
altijd patrilineaal. De kinderen krijgen dus de naam van de vader,
ze worden geboren in zijn kéret. Enkele gevallen zijn bekend, waarbij
de kinderen worden verdeeld tussen de clan van vader én
moeder (N.W. Waigeo).
Deze kérets zijn verder exogaam, d.w.z. dat men nooit huwt met
iemand, die dezelfde naam draagt, ook al is een bepaalde zijlinie
nog zo ver verwijderd.
Men heeft dus om het leven normaal te laten functionneren een
andere kéret nodig, en meestal meer. Bestaat er zulk een band tussen
twee verschillende kérets, dan krijgt men het zogenaamde ruilhuwelijk,
waarbij twee families vrouwen ruilen. In andere gevallen,
en dat zijn de meeste, vormt een aantal van 3, 5, 7 of meer een
soort clangenootschap, waarbij een soort algemene ruil plaats heeft.
A geeft dan vrouwen aan B, B aan C, enz., en de laatste geeft
zijn vrouwen weer aan A. Vaak ook heeft een clan met allen huwelijksrelaties.
Soms wonen dergelijke groepen van families bij elkaar in één dorp,
maar ook wel verspreid. Deze hele groep is echter op elkaar aangewezen.
Men zal gezamenlijk grote werkprojecten ondernemen,
reizen maken, tuinen aanleggen, enz. Men is ook in economisch
opzicht van elkaar afhankelijk. Zo is het in het verleden meermalen
gebeurd, dat een dergelijke groep van kérets in haar geheel ging
verhuizen. Zo'n groep noemt zich soms naar de plaats waar men
woont, bijvoorbeeld Mamoribo, of naar de oudste kéret uit de groep.
Het centrum en de kleinste naar buiten optredende groep is eigenlijk
de familie, en niet het gezin, ook al bestaat dat overal. Vroeger
had men de grote familiehuizen, verdeeld in kleine kamers, elk bestemd
voor een gezin. Trouwt iemand, dan noemt hij dat: ,,ik ga een
'kamer opzetten." Soms echter is er van aparte kamertjes geen sprake
en heeft men alleen maar aparte vuurtjes, die een gezin als haar
speciale bezit heeft.
Het opgroeiende kind heeft hier dus naast zijn ouders met vele
anderen te maken. De innige band met de ouders wordt dan ook
niet zo sterk gevoeld.
Men kent bovendien nog het classificerend stelsel van verwantschapsbenamingen.
De generatiegenoten van het kind worden aangesproken
met broers en zusters. Daaronder vallen dus neven en
nichten; ooms en tantes worden vaders en moeders genoemd.
Het kind heeft dus een grote groep van verwanten, die invloed op
zijn leven uitoefenen.
Het wonen
Dit voert ons midden in de kwestie van de huisvesting. Men bouwt
huizen van bladstelen en bladeren, palmbladeren en boomschors,
10