kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

uik gemaakt, we na 1935 langzamerhand over schakelden op eigen
krachten, die sinds die tijd in aantal toenamen.
Het medische werk der eerste jaren was voornamelijk in handen der
goeroe's en voorgangers. Het bestond uit eenvoudige wondbehandeling
en het verstrekken van chinine tegen malaria. Met onze
komst werd hier meer werk van gemaakt. Wij konden de ernstige
patiënten naar het Gouvernementsziekenhuis te Manokwari zenden.
In 1937 kreeg Sorong een eigen Gouvernementsziekenhuis, waar
men echter in hoofdzaak met framboesia-patiënten heentrok.
Sinds oude tijden is de Radja Ampat bekend, of berucht vanwege
zijn toverpriesters. Deze mensen, die een zogenaamde geheime kunst
kennen en middels bezweringen en medicijnen, die hun door de geesten
in de droom worden getoond patiënten behandelden, hadden een
grote macht. Niet alleen, dat ze de mensen konden genezen, maar
volgens hun geloof konden ze ook ziek maken en iemand van het
leven beroven, door zijn gezonde ziel te ruilen tegen die van een
zieke, die onder hun behandeling was. Vooral op het eiland Salwatti
zijn deze mensen bekend geworden. Men noemt ze „mon," een
woord wat zowel shamaan (bemiddelaar tussen dodenzielen en de
levenden) als toverdokter kan betekenen.
Daar de meeste stammen middels hun ceremoniën het gehele leven
beheersen, de gezondheid inbegrepen, is de medische verzorging van
groot belang, daar in dagen van ziekte deze heidense practijken
een grote verleiding betekenen voor de nog jonge christenen.
Op het vasteland wonen de beruchte Karoners, Morait en Madik.
Berucht, omdat ze bekend staan als koppensnellers; de Karoners
als kannibalen. Meerdere malen kwam het voor, dat er een expeditie
door het Gouvernement moest worden uitgezonden, om de
schuldigen te straffen. Sinds enkele jaren hebben we onder de
Karon- en Moi enige evangelisten, en hadden we ook contact met
de Madik, waar het dorp Soeilibi kon worden geopend. Het zal
echter met de mensen van het vaste land steeds moeilijk blijven,
daar ze zeer verspreid in de haast ondoordringbare bossen wonen.
Over het algemeen treffen we in de Radja Ampat veel kleine dorpjes
aan, wat de schoolarbeid ten zeerste bemoeilijkt. Het streven is dan
ook steeds geweest om de mensen grotere dorpen te laten bouwen.
In het jaar 1936 kwam een nieuw element het ressort binnen, n.1. de oliemaatschappij.
Destijds nog alleen om de luchtkartering ter hand te nemen, maar in
de latere jaren om proefboringen te doen in het Zuiden van het ressort. Voor
de aanleg van het vliegveld op het eiland Efman waren vele koeh's nodig, en
daar zagen we voor het eerst, dat grote groepen Papoea's als loonarbeider dienst
deden.
De tegenstelling tussen kustmensen en die van het binnenland is groot. Hebben
de eersten regelmatig contact met de buitenwereld, de laatsten pogen zich daar-
125