kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

in de Geelvinckbaai (Jappen) P. K. I. I. (Partai Kemerdekaan
Indonesia Irian), dit betreft een groep, die aansluiting wil bij
de Republiek Indonesia. Daar het hier dus eerder een „begrip dan
een naam" aanduidt (volgens prof. Held), en het bovendien gaat
om een naam voor het gehele eiland, ook over de grens, gebruiken
we hier voorlopig nog de oude naam.
De bevolking van Nieuw Guinea vormt op zichzelf een probleem.
Gelegen tussen grote cultuurgebieden: Azië en Polynesië, in west
en oost, en Australië in het zuiden, ligt het vanuit elk van die gebieden
bezien in een uithoek. Samen met Melanesië, dat is de
eilandenreeks, die zich ten Z.O. van Nieuw Guinea uitstrekt, vormt
het een apart gebied. De Melanesische invloeden komen echter in
het zuiden niet verder dan tot x \± van de kustlijn, en in het noorden
ver over de helft westwaarts. In het westen is Indonesische invloed
merkbaar: in het noorden ongeveer tot de Mamberamo en in het
zuiden tot de Mimika. Daartussen heeft men de typische Papoeaenclave.
Deze, gekenmerkt door donkere huidskleur en kroeshaar,
vertonen in het centraal bergland de dwergvariëteit. Zeker is het,
dat deze Papoea's een zeer oude bevolkingslaag vertegenwoordigen,
en dat ze waarschijnlijk van de kust zijn teruggedrongen door immigranten
van Melanesische aard in het noorden en oosten. Gezien
de hoge trap van ontwikkeling in de landbouw in Centraal Nieuw
Guinea moet men hier wellicht ook aan deze invloed denken.
Op de eilanden langs de kust vindt men niet de ,,zuivere" Papoea's,
wat direct merkbaar is door het meer voorkomen van golvend haar
en door de lichtere huidskleur. Polynesisch-Melanesische inslag
is hier onmiskenbaar. Vroeger sprak men dan ook van: Maleis-
Polynesische invloeden. Huwelijken met slaven, geroofd van Ceram
deden sterk hun invloed gelden.
Ook in het Australische deel treft met een groot aantal kleine
stammen aan. Het aantal talen was bijna even groot, vandaar dat
men Nieuw Guinea wel eens het Babel van 't Oosten heeft genoemd.
Er is een theorie die veronderstelt, dat het meest primitieve voedsel
van de oudste bevolking sago plus een groot soort larven is geweest,
hetzelfde dieet waarop de mensen van de Mappi-rivier en omgeving
nóg leven.
De (kleine) volkjes leven alle zeer geïsoleerd. Dit hangt ten nauwste
samen met de geografische gesteldheid van het land en de ondoordringbare
moerassen en hoge sneeuwgebergten. Toch is dit niet de
hoofdreden, want over de hoge toppen bleken er paden te bestaan
die Noord en Zuid met elkaar verbonden. En de cauri-schelp, het
betaalmiddel bij uitstek in het binnenland, kwam van de noordkust.
De reden van isolatie ligt dan ook vermoedelijk in het voorkomen
van het koppensnellen in een mate, dat hele streken er door ontvolkt
moeten zijn. Denkt men alleen maar aan de Marind Anim
8