kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

More documents

Recommendations

Info

Dorehbaai-Noemfoor door P. J. Grondel Jr M et grote aandacht en ontroering heb ik de jaarverslagen van mijn vaderlijke vriend Van Hasselt doorgelezen van het begin dezer eeuw tot het ogenblik, dat ik (in 1925) op Nieuw Guinea aankwam. Van 1925 tot Augustus 1927 werkte ik op Jappen met collega Bout, daarna werd ik belast met de ressorten Dorehbaai, Noemfoor en Radja Ampat. We hadden toen het grote voorrecht samen te wonen met de familie Van Hasselt en door hen te worden ingeleid in de ressorten die hij had opgebouwd. Op onze reizen vertelde hij boeiend en smakelijk; hoe het begon, en hoe het groeide. Ik herinner me nog levendig de geschiedenis van de eerste goeroe van Pakriki, hoe hij werd bang gemaakt, zo erg dat hij tenslotte wegliep. Er was n.1. een jongeman, die boos was op de bevolking van Pakriki en hij wilde hen treffen in het beste, dat zij bezaten: hun goeroe. Hij vertelde allerlei angstaanjagende verhalen over de bewoners van een naburig dorp; ze zagen zeker niet tegen een moord op en als ze de goeroe eenmaal hadden, wat zouden ze dan wel met zijn vrouw doen! De goeroe raakte helemaal over zijn zenuwen heen en toen er op een nacht speren door de wand van het huis werden gestoken, was de maat vol en liet hij zich met zijn vrouw naar de vaste wal roeien. Later bekende genoemde jongeman de dader te zijn. Wat een zorg, wat een wikken en wegen om nu de juiste man te vinden voor Pakriki. Alles was nog zo teer, zo heel gemakkelijk te vernielen; zeker, men wilde een goeroe, men bouwde huis en kerk, maar als de goeroe geen tact had om met deze primitieve en ook ruwe krijgslustige lieden om te gaan, dan ging alles mis. De Toean Moedah (de jonge Van Hasselt in tegenstelling tot zijn vader) vertrouwde men geheel. Wat heb ik in latere jaren met oude Papoea's sprekende, vaak treffende bewijzen gehad van hun liefde voor hun Toean. Maar hoe sterk dat vertrouwen in zijn persoon was wist Van Hasselt toen niet. Hij liet zijn keus vallen op Laurens Tanamal x ) Deze werd de pionier van Pakriki, eigenlijk van heel Noemfoor. Het bleek een uitnemende keuze te zijn geweest en de bewoners van de andere dorpen wilden ook een goeroe hebben, liefst zoals die van Pakriki! Dat ging natuurlijk niet altijd. 1) Een levensbeschrijving van L. Tanamal verscheen in de serie Lichtstralen. (Uitgave J. N. Voorhoeve, Den Haag) 75
In 1927 bezocht ik Noemfoor voor de eerste maal in gezelschap vaa Van Hasselt. Overal werden we met grote vreugde ontvangen. Van deze tocht herinner ik me de aanneming van enige lidmaten in Jemboerwo. De goeroe was met verlof naar Ambon. Van Hasselt en ik zaten met een vijftal jonge mannen op de voorgalerij van de goeroewoning. Het was als het ware een spel van vraag en antwoord, alles ging vlot in de landstaal. Daar het korte zinnetjes waren over bijbelse onderwerpen, ontging me niet veel. Vaak heb ik aan dit uurtje teruggedacht, want deze vijf jonge mannen hebben gedurende mijn hele loopbaan als zendeling nauw met me samengewerkt. Twee werden Evangelist en drie ouderling. Zij behoorden tot mijn beste vrienden. Dit was de eerste kennismaking met Noemfoor en van dit ogenblik af ging alles heel vlot; de enkele dorpen die nog geen goeroe hadden of niet meer hadden, kregen er een. Kerk- en catechisatiebezoek waren overal goed. Met honderden tegelijk werden in de nu volgende vijf jaren volwassenen en kinderen gedoopt en lidmaten bevestigd. Het was de tijd van de grote overgang, waarin alles mogelijk was en alles lukte. Een van de zeer goede gemeenten werd Inasi, een boven water gebouwd dorp te midden van de vloedbossen. Er werd door mij weer een goeroe geplaatst, nadat het jaren vacant was geweest. De laatste goeroe, Pattinaserany, was wegens een zedendelict ontslagen en had nu een administratieve betrekking bij het Gouvernement. Zijn huwelijk was kinderloos, maar zodra was er weer een goeroe op Inasi of zijn vrouw verwachtte een baby. Wat waren deze mensen gelukkig, zij beschouwden dit als een bewijs, dat de zonde nu vergeven was. Het geeft ons even een denkbeeld hoe bij de Ambonnezen en Papoea's het geloofsleven verweven is met het gewone dagelijkse leven zoals we dat ook in de Bijbel vinden. Allerwegen ging men nu over tot het bouwen van kerken, daar tot nu toe het schoolgebouw des Zondags als kerk werd gebruikt. De eerste kerk werd gebouwd in Jemboerwo en dat werd nu eens iets. moois. Het beste hout werd uit het bos gehaald en zorgvuldig bewerkt; maanden lang werd er met groot enthousiasme onder leiding van een Papoese timmerman gezwoegd. Honderden guldens werden bijeen gebracht voor cement, spijkers, zink en verf. Bij de inwijding van het gebouw waren enige duizenden gemeenteleden van het hele eiland aanwezig. Het werd nu een wedloop wie het eerste de timmerman zou krijgen voor de leiding van de bouw van een kerk. Kameri, Pakriki, Mandori, Jenmanoe volgden en zo kregen binnen enkele jaren alle gemeenten hun eigen kerk. De inwijding was steeds een groot feest. De toewijding en de offervaardigheid waren zeer groot, maar er zat echter in dit alles naast liefde voor het Evangelie ook een sterk wedijverelement. Men wilde elkaar de loef afsteken; 76
Page 2 and 3:
DRS F. C. KAMMA KRUIS EN KORWAR Een
Page 4 and 5:
KRUIS EN KORWAR
Page 6 and 7:
Een vrolijk gezicht is óók medici
Page 8 and 9:
Land en volk der Papoea's door F. C
Page 10 and 11:
zich Chinezen gevestigd, die cocosp
Page 12 and 13:
en de Mappiers in het Zuiden, naast
Page 14 and 15:
amboe en gras. Men zet ze op de gro
Page 16 and 17:
De weg langs het maanlandschap. Het
Page 18 and 19:
„wedergeboorte" maakt het kind to
Page 20 and 21:
mogelijk, dat beiden met een zo ver
Page 22 and 23:
Papoea's: cultuurimprovisators. Ver
Page 24 and 25:
indt het hen tevens aan de vooroude
Page 26 and 27:
voeden, offeren, van de Hemel). Een
Page 28 and 29:
Daar men hier te maken heeft met ee
Page 30 and 31: ons duidelijk wanneer we letten op
Page 32 and 33: dingen van de voorouders. Doordat m
Page 34 and 35: woonde de vrouw Amoelagilala, die a
Page 36 and 37: Niet door kracht of geweld... door
Page 38 and 39: zijn eigen dorp. Maar hij had wel e
Page 40 and 41: luisteren. Nu was met één slag de
Page 42 and 43: leden. Deze waren onder hen komen w
Page 44 and 45: Uit het verleden door F. C. Kamma H
Page 46 and 47: Werd in 1912 de scheidingslijn tuss
Page 48 and 49: Voor de oversteek naar het vaste la
Page 50 and 51: Ariks, Rumainum, Moei Lydia, bij ve
Page 52 and 53: De moeizame strijd Na 25 jaar was d
Page 54 and 55: ond, overdag lagen de mannen dronke
Page 56 and 57: uit het vaderland weer een bedrag v
Page 58 and 59: Nacht en morgen Intussen was op Man
Page 60 and 61: leven te maken had was gebleken uit
Page 62 and 63: len en fruit. Kleine meisjes staan
Page 64 and 65: De horizon neemt vorm aan. Langzaam
Page 66 and 67: opgezet gedenkfeest georganiseerd.
Page 68 and 69: Het maken van de dienstreizen was e
Page 70 and 71: land, voor 20 ver dit door de zendi
Page 72 and 73: Omstreeks 1934 werd onze aandacht o
Page 74 and 75: afkomstig uit Wondamma. Hij had zij
Page 76 and 77: Kaap der zielen door Albert Zaaier
Page 78 and 79: verzamelen van leef tocht (vissen,
Page 82 and 83: Mandori b.v. kreeg een kerk met twe
Page 84 and 85: waren we voorbij. De Pendita voelde
Page 86 and 87: Overwonnen vrees. De steen die men
Page 88 and 89: Het geloof van onze Papoea's in Jez
Page 90 and 91: en zoon, jaren hebben gestaan en de
Page 92 and 93: zijn toegedreven, besluiten ze aan
Page 94 and 95: Nachtelijk duister door H. J. Agter
Page 96 and 97: derende „heilstaat," die in het l
Page 98 and 99: Zij zelf hadden in dat halve jaar z
Page 100 and 101: Zo kwam Hartweg alleen voor het hel
Page 102 and 103: lijks gezien had. Deze dromen werde
Page 104 and 105: Het witte kerkje in het groen. Mano
Page 106 and 107: Hoewel gehandicapt door allerlei ge
Page 108 and 109: West Nieuw-Guinea door J. Wetstein
Page 110 and 111: verbinding met de buitenwereld. Doc
Page 112 and 113: prauw, en na een paar dagen kwamen
Page 114 and 115: eten kwam die dag niet veel en we w
Page 116 and 117: ewoners van Inanwatan ons nog niet
Page 118 and 119: ichten. Zo als alle zendelingen wer
Page 120 and 121: veel belovende gebied goeroes te ge
Page 122 and 123: meeste kerken en scholen blijven st
Page 124 and 125: Bij beter kennisnemen van de stand
Page 126 and 127: een apart huisje ergens door de zog
Page 128 and 129: Niet maar zo een bui, die om hen he
Page 130 and 131:
Zo werd de grote Goera Besi de held
Page 132 and 133:
telahitoe op Sorong de eerste godsd
Page 134 and 135:
uik gemaakt, we na 1935 langzamerha
Page 136 and 137:
Al de ellende van de oorlog hebben
Page 138 and 139:
nog een geheel nieuwe tak van arbei
Page 140 and 141:
Het Westers grootbedrij f en de zen
Page 142 and 143:
die hem niet alleen dwong zich te o
Page 144 and 145:
een zeker oecumenisch begrip is bij
Page 146 and 147:
Pamai door Jac. Bijkerk Onder het a
Page 148 and 149:
pen te leggen en elke morgen een kn
Page 150 and 151:
te houden, maar ze verloren ziender
Page 152 and 153:
Grootvader Siriwai kon de nieuwe ti
Page 154 and 155:
Toonbeeld van ellende. Melaatse voo
Page 156 and 157:
Het duurde echter wel lang. Zo lang
Page 158 and 159:
elangstelling aan en liet door zijn
Page 160 and 161:
de opleidingsschool te Miei leverde
Page 162 and 163:
Oost Nieuw-Guinea door F. C. Kamma
Page 164 and 165:
Bij het uitbreken van de oorlog in
Page 166 and 167:
De Simson-beweging door H. Spreeuwe
Page 168 and 169:
contact met de voorouders te verkri
Page 170 and 171:
egrafenis. De gemeentevoorganger le
Page 172 and 173:
De weg naar de toekomst. Wegaanleg
Page 174 and 175:
Het komende Godsrijk op Jappen en W
Page 176 and 177:
Van het ogenblik af, dat wij elkaar
Page 178 and 179:
derden catechisanten; ik had er voo
Page 180 and 181:
gewonden gebracht en ons gevraagd h
Page 182 and 183:
hebben wij de dorpshoofden verzocht
Page 184 and 185:
Zendeling De Neef weet aan het jeug
Page 186 and 187:
weten, door welke lichamelijke verm
Page 188 and 189:
pen lag westelijk het eilandje Nau;
Page 190 and 191:
tract-tijd terugkeren in de dorpen,
Page 192 and 193:
Na de orkaan Jappen en Waropen na d
Page 194 and 195:
heeft niet voldoende invloed om lei
Page 196 and 197:
Er zijn acht jaren verlopen, sinds
Page 198 and 199:
Hoe het medisch werk begon en groei
Page 200 and 201:
werden door familieleden op hun rug
Page 202 and 203:
jonge moeder met het andere kind in
Page 204 and 205:
gonnen worden, er waren, — natuur
Page 206 and 207:
De zekerheid der dingen die men hoo
Page 208 and 209:
We dringen er door. Hoeveel eeuwen
Page 210 and 211:
de andere wereld: de wereld van de
Page 212 and 213:
diefstal en van het verwerven van e
Page 214 and 215:
ezwijken ook op Nieuw Guinea niet v
Page 216 and 217:
ziekten, vele wonden of de litteken
Page 218 and 219:
Het begrip ziekte en haar oorzaken
Page 220 and 221:
gen. Dit mislukt echter nog al eens
Page 222 and 223:
krijgt. Hij had gerekend op injecti
Page 224 and 225:
Opleiding Het voorgaande laat reeds
Page 226 and 227:
uimte met wisselend succes. Daarbij
Page 228 and 229:
De weerwraak Een Kerstverhaal uit N
Page 230 and 231:
ten leven. Toehan Jezus heeft Vrede
Page 232 and 233:
Er ging opeens een schrik door de g
Page 234 and 235:
Aanvankelijk stonden de zendelingen
Page 236 and 237:
De zendelingen zagen wel in, dat er
Page 238 and 239:
„Waar kralen en tanden mode zijn"
Page 240 and 241:
Evangelisten. In de oude gebouwen t
Page 242 and 243:
dat begrepen ze niet. Medicijnen we
Page 244 and 245:
daar er aan de school ook een inter
Page 246 and 247:
De stem uit het graf door F. C. Kam
Page 248 and 249:
Zijn oude moeder stookte het vuur m
Page 250 and 251:
„Daar was een jongeman, die heett
Page 252 and 253:
De leerstof wordt zeer eenvoudig ge
Page 254 and 255:
opgevoerd en dan zal er toe worden
Page 256 and 257:
,Dit behoort ook bij onze lessen.'
Page 258 and 259:
stromend water aanwezig is en waar
Page 260 and 261:
vonden zich aan dit onderwijs te ge
Page 262 and 263:
TEMPERATUUR EN REGENVAL OP NIEUW GU
Page 264 and 265:
die er op dit plekje van Seroei, on
Page 266 and 267:
Ze waren er zo in, dat ze niet eens
Page 268 and 269:
Twee weken later kwam de burgemeest
Page 270 and 271:
Voorbeeld: een bloem dient om, op z
Page 272 and 273:
De verkeerde, soms zelfs leugenacht
Page 274 and 275:
houden. Voor zijn kippen en eventue
Page 276 and 277:
In de loop van de jaren is dit woor
Page 278 and 279:
dit gebied voor de Koning des leven
Page 280 and 281:
Allerlei dingen, die in een andere
Page 282 and 283:
vanuit de Bijbelse wereld gezien ni
Page 284 and 285:
were tijd ging men steeds meer de b
Page 286 and 287:
heen ambtenaren vaak met tegenzin g
Page 288 and 289:
kern aldaar werkzaam was. Van de zi
Page 290 and 291:
armhartigheid — en al die andere
Page 292 and 293:
men als de andere bewoners van het
Page 294 and 295:
Moet de zending dit doen? Natuurlij
Page 296 and 297:
1-1 V\ O\ !H O\ > ** a O > h-t >-<
Page 298 and 299:
Allen, die hier mee te maken hebben
Page 300 and 301:
Het was daarom, dat het Christelijk
Page 302 and 303:
Overzicht van het aantal scholen en
Page 304 and 305:
WEST NIEUW-GUINEA WEST NIEUW-GUINEA
Page 306:
WmMAMI
show all

kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?