kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

georganiseerde evangelisatiewerk lag geheel stil. Alleen werden hier
en daar, waar een groepje Christenen bijeen was gejaagd en er een
goeroe of ouderling aanwezig was, 's Zondags wel kleine vergaderingen
gehouden, waar gebeden werd en een bijbels verhaal met
toepassing verteld, maar meer was er dan ook niet van het zendingswerk
overgebleven.
Herrijzend licht
Duister was het nog, maar de geallieerde vloten waren onderweg.
Op 27 Mei 1944 landden de troepen op Biak, in Juni op Noemfoor.
Zwaar werd er gevochten en velen lieten hier hun leven.
Tijdens deze strijd werd er nog veel schade aangericht, zodat toen
de rust eenmaal was weergekeerd zo goed als alle kerken, scholen
en goeroewoningen verwoest waren door bommen of mitrailleurvuur.
Een voordeel voor de bevolking was, dat ze hier in aanraking kwamen
met een Christenvolk. Geregeld werden met de militairen
godsdienstoefeningen gehouden. Sommige Biakkers woonden deze
diensten ook bij, al verstonden ze er niets van.
Met de geallieerde legers trokken al dadelijk mensen van de NICA (Netherlands
Indies Civil Administration) mee en zetten op Biak en Noemfoor zo spoedig
mogelijk weer de bestuursorganisatie op. Daarbij waren ook enkele mensen die
speciaal hun aandacht gaven aan het zendingswerk, t.w. Ds Kolk (vroeger
op Halmaheira en Ternate) en Ds Visser (vroeger op Ambon).
Deze beiden bezochten de gemeenten en herstelden de contacten met de goeroes.
Zij stelden de goeroe H. Tomatala aan tot waarnemer en contactman met de
NICA tot de terugkeer van de zendelingen.
In die eerste tijd was er nog maar weinig sprake van welbewust werken in een
bepaalde richting. Ds Kolk en Visser trachtten alleen een weg te zoeken in de
chaos en een voortzetting te vinden van het werk zoals het voor de oorlog
bestond. De plaatsing van de goeroes werd echter — min of meer in overleg met
hen — geregeld door de NICA-officier Lt Smits en deze zag een goeroe hoofdzakelijk
als schoolonderwijzer. Waar maar mensen vroegen om een goeroe werd
een man geplaatst en daar van de Zuidkust de mensen tijdelijk verhuisd waren
naar de Padeido-eilanden werden vooral daar tal van scholen geopend op plaatsen,
waar vroeger slechts enkele mensen woonden. Op deze manier werd aan vele
wensen tegemoet gekomen, wat echter niet altijd gunstig was. In de volgende
jaren zou dat voelbaar worden. Herstel van de vroegere verhoudingen bracht
soms mee schending van in de NICA-tijd verworven voorrechten. En zo werd
de voorgenomen sluiting van een toen geopende school soms de aanleiding tot
ernstige bezwaren.
Na de capitulatie van Japan begonnen de geïnterneerden weer uit
de kampen terug te komen.
In September 1945 kwam op Biak aan Ds Grondel (Manokwari),
in October Ten Haaft. Zij verdeelden het toen nog niet door de
Zending opnieuw bezette terrein en Grondel reisde spoedig door
naar Manokwari om vandaaruit ook Noemfoor te bewerken. Agter
kwam langs Biak, maar reisde om gezondheidsredenen eerst door
naar Australië en later naar Nederland.
Met de komst van Ten Haaft begon pas de eigenlijke heropbouw.
96