kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

leek. Deze geestenhuizen, Kariwari, met hun geheime mannenbonden
hadden een slechte naam, maar terecht merkt Van Hasselt
op: „Ik was bang de mensen de krukken te ontnemen, zolang zij nog
niet zelfstandig lopen konden. Dat de tempel na de arbeid van een
goeroe zou verdwijnen zou mij lief zijn geweest, maar met de afbraak
te beginnen, zonder dat er iemand was, die de mensen het
nieuwe zou binnen leiden maakte mij huiverig. Ik deed nog een poging
de tempel in een kerk-schoolgebouw te veranderen, maar dat
werd algemeen verworpen. Geen enkele vrouw of meisje zou daar
ooit binnengaan beweerde men. Men ging toen toch tot afbraak
over. Van dwang was geen sprake; waar moest ik de machtsmiddelen
vandaan halen?" Van Hasselt meende, dat na die afbraak de omliggende
dorpen terug zouden komen op hun verzoek om een goeroe,
maar het tegendeel bleek. „Later begreep ik, dat men de bangmakerij
moe geworden was. In de Tanah-Merahbaai had het me
reeds getroffen, dat er geen tempels meer waren, terwijl ik bij een
vroeger bezoek er nog een grote gezien had. Maar ik zou ook kunnen
vertellen van verkeerd optreden van goeroe's, die onvoldoende
gecontroleerd werden, van een inzinking bij de bevolking na het
eerste enthousiasme, van een terugtreden zelfs. Dit laatste is volkomen
begrijpelijk. Toen men zag, dat de wereld haar gewone gang
ging wat ziek worden en sterven en tegenspoeden betreft, toen
materiële verwachtingen, die men van 't Christendom misschien
hoopte, niet vervuld werden, ging men denken aan wraak der beledigde
geesten."
In de loop van 1916 droeg Van Hasselt de arbeid in Oost Nieuw-
Guinea aan Bijkerk over. Er werkten toen een 20-tal goeroe's.
De Bijkerks gingen op Hollandia wonen. In 1920 kwam De Neef
als tweede zendeling naast hen. Tijdens het verlof van de eerste
kwam de grote bandjir, die de Hollandia vlakte overstroomde en de
nederzetting verwoestte. Daar het merendeel van de bevolking in
het binnenland woonde werd de zendingspost verplaatst naar Genjem,
terwijl De Neef Wakdé opende (later werd Sarmi hoofdplaats).
Toen in 1924 zendeling Schneider de gelederen kwam versterken
vestigde deze zich eveneens in Genjem, maar ging onder de Sentaniërs
werken, waar toen grote belangstelling voor het Evangelie
kwam.
Toen De Neef met ziekteverlof naar Holland moest werd hij in
Sarmi vervangen door Werkman, in het jaar 1928.
De kolonisatie van de omgeving van Sentani en Demta gaf verwikkelingen
door invloed van een Spiritist onder hen (zie hiervoor
Spreeuwenberg over de Simsonbeweging).
Bijkerk werd na zijn verlof in 1932 docent aan de Evangelistencursus
te Miei en Hogerwaard ging in 1934 en Spreeuwenberg
in 1937 naar Genjem.
152