kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

kustkampongs bij hun daar werkende collega's geplaatst, en hielpen
in school en gemeente.
Het werk aan de kust en aan de rivieren ging gewoon door, ook
al was het aantal absenten soms groot, doordat de kinderen dikwijls
met hun ouders voor kortere of langere tijd naar de sagobossen
trokken.
Toch kwamen ze steeds weer naar de kampong terug, vooral Zondags
voor de godsdienstoefeningen. Het leven werd wel moeilijker
in deze jaren, daar de mensen gebrek kregen aan voedsel. Er was
sago genoeg, maar er was weinig variatie. Men begon hier en daar
tuinen aan te leggen, maar tegen de tijd dat er wat te oogsten viel,
kwamen de Japanners ze leeg halen, want ook die zaten verlegen
om voedsel.
Had men tot aanvang 1944 betrekkelijk rustig in eigen kampong of
dichtbij zijnde sagobossen kunnen leven, dat werd anders toen de
geallieerden kwamen met hun bommenwerpers en snelle jagers.
Bijna alle dorpen werden zo nu en dan beschoten zodat vele kampongs
verlaten werden en de mensen zich in de uitgestrekte sagodoesoens
(moerasbossen) gingen verschuilen.
Er kwam maar weinig meer van schoolhouden, maar wel verzamelde
men zich iedere Zondagmorgen voor de godsdienstoefening.
En als men meende dat de Japanners in de buurt waren, dan trok
men weer verder, wel wetende dat de vliegtuigen troepenconcentraties
zochten.
Men kan zich voorstellen dat dit onzekere leven de verwildering
in de hand werkte en dat men zich hoe langer hoe meer zoals men
vroeger gewend was, ging terugtrekken in hutjes in eigen sagobossen
ver van alle mensenconcentraties verwijderd. Het is gelukkig
dat deze toestand niet zo lang geduurd heeft, want zelfs
in 1950 voelden we nog wel degelijk de gevolgen van die tijd van
decentralisatie. Het kampongverband was los geworden in die onzekere
tijd en dit heeft tengevolge gehad dat ieder zijn eigen zaken
probeerde op te knappen. Het was in één woord een stap achteruit.
In Augustus 1944 was er een vliegtuig midden in het ressort gedaald
te Kampong Baroe en een geallieerd officier bleef daar
enkele weken; later werden er soldaten en wapenen gebracht en
daarmede was een aanvang gemaakt met het verdrijven der Japanners
uit deze streken. Ook de inheemse bevolking werd hierbij ingeschakeld,
zodat in dat gedeelte van het ressort van rustig schooien
gemeentewerk geen sprake meer was.
Toen nu in 1945 de laatste Japanners verdwenen waren, was er nog
geen Bestuur. De goeroes zijn toen direct aan het werk getogen
om de mensen weer te verzamelen in hun vroegere kampongs. Met
huis-, school- en kerkbouw werd aangevangen. Gelukkig waren de
112