kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

dingen van de voorouders. Doordat men ging zwerven liet men de
tempels vervallen en kwam de verering van de latere generaties van
voorvaderen op. Men had grote korwars met of zonder de schedel
van de gestorvene, kleinere van vrouwen en kinderen, soms zelfs
van baby's, die meer persoonlijk van betekenis waren. In de grote
voorvaderbeelden met uitgespreide armen uit de Radja Ampat moet
men de stamouders zien, die met een hele hofhouding van zielebeelden
vroeger ergens in een grot stonden opgesteld.
Op vele gebruiksvoorwerpen vindt men ook de afbeelding van de
voorouders, b.v. op de peddels waarmee men pagaait, de roerspanen
in de keuken, de amuletten, die men om de hals draagt, de houten
neksteunsels waar men vroeger op sliep en op de voorsteven van
de grote prauwen, waarmee men verre tochten maakte.
In het ceremonieel van het leven, en het ritueel voor de doden
spelen de voorouders eigenlijk de hoofdrol, ook bij die stammen,
waar men geen korwars heeft. In het Sentanigebied waar men de
verering van stenen kende, de z.g.n. uaropo's en de priester voor
de varkensjacht, het aanleggen van een tuin of wanneer men regen
wenste deze stenen ging beroken, blijkt, dat deze stenen grote macht
bezitten, maar bovenal, dat ze verbonden waren met de voorouders.
De zoon erfde ze van de vader als een symbool van de machtsconcentratie
door de voorouders bereikt. Als een door hen opengestoten
poort naar een bovennatuurlijke werkelijkheid, waarvan het
levende geslacht in zo hoge mate afhankelijk is.
Zal men soms de doden vrezen, vanwege de daemon die hun dood
veroorzaakte, en alle bezittingen van de overledene stuk slaan, veel
vaker komt het voor, dat men op vertrouwelijke voet met de doden
omgaat. Men rookte hun lijken in de huizen, of begroef ze vlak voor
het huis, terwijl men een maand lang op hun graf ging slapen.
Rouwgebruiken bestaan o.a. in vermomming, niet uit vrees, maar
om de indruk te vestigen, dat men met de dode een eindweegs (gedurende
de vastgestelde rouwtijd) op reis gaat naar het zieleland
en er ook als schim (wit) uit wil zien.
In Oost Nieuw Guinea hing de weduwe de onderkaak van het lijk
van haar man op de borst, en de kinderen gebruikten de ribben als
spatel in hun kalkkokers.
De doden leven in het rijk van de bovennatuurlijke machten, en zij
moeten en zullen de levenden beschermen, door hen te waarschuwen
voor de gevaren, die hen vanuit het rijk der „nevelen" bedreigen, of
ook deze machten beïnvloeden ten gunste van hun levende relatie's.
Dit alles functionneert echter pas wanneer de band tussen levenden
en doden bewaard blijft.
Een korwar moet echter zijn bruikbaarheid bewijzen. Niet iedere
dode heeft dan ook evenveel invloed in het rijk van de bovennatuurlijke
machten.
27