kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

De horizon neemt vorm aan. Langzaam gaan zich donkere strepen
aftekenen, die ten slotte in een langgerekte lijn het lage moerasgebied
van de Wosimi aanduiden.
Te Wasior, de vaste aanlegplaats van de pakketboot, gaan we ten
anker. We bevinden ons dan aan de westzijde, halverwege de baai,
die ongeveer 20 km. lang en 10 km. breed is. Op de smalle, zanderige
kuststroken, ontdekken we de donkere vlekken van huizengroepen,
nauwelijks zichtbaar tegen die achtergrond van de met
oerwoud bedekte bergen. Verschillende van die huizengroepen
vormen een gemeente. Op deze wijze vinden we in de Wondammabaai
10 dorpen met ongeveer 3000 zielen. Zovele mensen en dorpen
dicht bijeen, in een omgeving die in elke tijd van het jaar te bereizen
is, vinden we niet overal op Nieuw Guinea. Deze ideale plek
was daardoor de aangewezen plaats als centrum voor het zendingswerk
in de Z.W.-hoek van de grote Geelvinckbaai.
Het zendingswerk in de Wondammabaai kon eerst worden aangevangen,
nadat vanuit de beide oude posten Roon en Windessi
het evangelie als een zuurdesem daar was doorgedrongen. Het kon
pas geschieden toen het Nederlandse Gezag de Wondammers enigszins
had gewend aan orde en tucht. Dit moest wel eens hardhandig
gebeuren. De mangrove- en sagobossen in het zuiden van de baai
gaven deze zeeschuimers het prettige gevoel van veiligheid. Deze
vechtersbazen waren tot ver in de omtrek gevreesd. Ze waren bereid
voor anderen de kastanjes uit het vuur te halen, wanneer het
hun voordeel kon brengen. Ze ontzagen zich zelfs niet om onder
de rook van Mansinam koppen te snellen, wanneer dit zo uitkwam.
Voor ons, die meer geregelde verhoudingen gewend zijn, is het
nauwelijks in te denken waarom de zendelingen Bink en Van Balen
zich liever niet in het hartje van Wondamma waagden.
Van Balen reisde eigenlijk nooit. Wel was hij dikwijls verplicht
de oversteek van Windessi naar Roon te maken, vooral toen de
K.P.M, haar diensten op Nieuw Guinea was begonnen en Roon
het bootstation werd, ook voor Windessi. Verder leefde hij eenzaam
te midden van zijn Windessiërs. Hij leerde hun taal, schreef
een bijbels verhalenboek, bouwde de kerk, de school en een prachtige
woning. Dat woonhuis was zo degelijk dat het later werd overgebracht
naar Miei en nadat het ongeveer 30 jaren aldaar dienst
had gedaan werd het opnieuw afgebroken en thans wordt het te
Manokwari opgebouwd.
Bink, de eenzame strijder, die ook in zijn persoonlijk leven zulke
grote moeilijkheden heeft moeten overwinnen, was de enige zendeling
die in die tijd grotere reizen maakte. Bekend is zijn verblijf
van 3 maanden aan het Sentanimeer.
De betekenis van deze beide zendelingen kunnen wij moeilijk overzien.
Als we het oor te luisteren leggen in de gemeenten, waar zij
59