kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

meerderheid een andere weg ziet kiezen, ligt het in de aard van het
gemeenschapsbesef, dat men zich gaat aansluiten bij die meerderheid.
Soms zelfs om er een vooraanstaande plaats in te bekleden,
verzet men tijdig de bakens. Allerlei motieven liggen dan dooreen,
en omdat door het Evangelie sterk de nadruk wordt gelegd op het
persoonlijke, heeft er als gevolg een zekere vrijmaking plaats. En dan
hangt het van het karakter van de enkeling af welke motieven bij
hem het sterkst gelden. Dat dit niet alleen geestelijke kunnen zijn, is
zonder meer nu wel duidelijk.
Latourette zet duidelijk uiteen, dat daar waar de materiële motieven
het sterkst bleken men des te gereder naar nieuwe meer efficiënte
middelen zal grijpen om zijn doel te bereiken. En deze middelen komen
nu steeds meer binnen het bereik, ook van de Papoea's.
Aanvankelijk zal men zeer radicaal optreden tegen het oude; men
wil een absolute breuk met het verleden. Het blijkt dan echter, dat
veel van het oude is „ondergedoken." Wanneer men met zijn radicalisme
het absolute heil, het levensgeheim, niet heeft gegrepen, zodat
bijvoorbeeld een ouderling bij het graf van een kind kon zeggen
„nog weten we niet alles," dan komt in tijden van nood, veel naar
boven wat overwonnen scheen.
De zekerheid blijkt dan relatief. Wel komt dan niet meer de officiële
religie weer naar boven, verbonden met hoogste Godheid, enz.,
maar wel het particuliere als magie, toverij, heksenprocessen, voortekenen
enz. naast het officiële Christendom. We behoeven maar te
denken aan de Ambonnezen, en aan het vele wat onder ons nog als
„bijgeloof" leeft, om te weten wat dat betekent. Al deze dingen liggen
in de sfeer van het emotionele, en zij bestaan voornamelijk uit
vreeselementen. Bijbelteksten vervangen de toverformules, en de
meer ontwikkelden beroepen zich daarbij rustig op de Bijbelse verhalen
over demonen, bezetenheid en dergelijke.
Het is zonder meer duidelijk, dat waar in de Papoese gemeenschappen
de sfeer van het heilige en het profane onlosmakelijk met elkaar
zijn verbonden, juist de moeilijkheden (medische nood, levensonderhoud)
hen terugtrekken in hun oude heidendom. Daarom was de
zendeling van de oude stempel, die naast zijn geestelijk werk
de medische verzorging ter hand nam, tuinen aanlegde, enz. de
aangewezen figuur om het volk het Evangelie te brengen. Van het
begin af poogde men de Papoea's betere landbouwmethoden bij te
brengen. Reeds in 1866 werd daartoe iemand uitgezonden. Later
werd steeds gesproken over maatschappelijk werk. Toen was evenwel
de tijd daarvoor nog niet rijp. Maatschappelijke verbeteringen,
hetgeen verandering betekende, zonder dat men het religieus fundament
had vernieuwd, was onmogelijk. Maar even onmogelijk en onbarmhartig
is het om de Christenen van heden niet verder te helpen.
Naast het ontoereikende van hun oude methoden van landbouw
18