kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

Grootvader Siriwai kon de nieuwe tijd niet lang tegenhouden. En
de practische Joeftoewai werd overtroefd door Papoea's die nog
practischer waren. Enige pientere mannen van Tabati hadden hem
tot het inzicht gebracht, dat je van de vreemdelingen niet alleen nuttige
zaken kon krijgen, maar ook nuttige dingen kon leren. Joeftoewai
moest niet denken dat een bijl en een mes nu 't hoogste goed
waren.
Zij hadden de Pendita gevraagd om een school in hun dorp te
openen en hun een onderwijzer te geven. Zo zouden ze te eniger
tijd zelf bij de bron komen, waaruit het nieuwe opwelde! De „vooruitgang"
begon hen te pakken te krijgen. En Joeftoewai die zeker
niet dom was, ging naar de Pendita en vroeg om een goeroe voor
Ormoe. Aan de voorwaarde om een schooltje en een huis voor de
goeroe te bouwen werd gaarne voldaan.
Pamai en zijn makkers hielpen bij het bouwen. Ze waren nog niet
sterk genoeg om de balken uit het bos te halen, maar samen met de
vrouwen maakten ze de atap voor het dak.
Toen kwam de goeroe. Deze man van Ambon wist hoe hij met de
mensen moest omspringen. Hij was evenals zij gewend om sago te
eten en verstond de kunst van jagen en vissen evengoed als de lui
van Ormoe. Het viel hem niet al te moeilijk om de jeugd van Ormoe
om zich te verzamelen en een school te beginnen. De leertijd bepaalde
zich tot de morgenuren, 's Middags konden de jongens en
meisjes alle andere werk doen dat ze gewoon waren.
Een ijverige leerling was Pamai. Hij sloot zich dadelijk bij het
goeroegezin aan en voelde zich daar goed thuis. De goeroe en zijn
vrouw vertelden hem veel van Ambon, van hun schooljeugd, van
de grote kerken die daar waren en waar de mensen Zondags allen
heen gingen. De goeroe liet ook zijn bamboefluit zien en maakte
hem duidelijk hoe Zondags in Ambon in de kerken hele bamboeorkesten
speelden bij het zingen.
Toen Pamai die bamboefluit zag schrok hij even. Want zijn vader
had hem eens in 't geheim verteld, dat in het geestenhuis zulke
bamboefluiten waren, waarmede de geesten werden opgeroepen.
Maar de goeroe stelde hem gerust; deze fluit was geen geestenfluit,
zoals de Papoea's die kenden en waarvoor ze bang waren. Deze
diende alleen maar om bij het zingen te helpen. En hij beloofde
dat later, als de vrees voor de geestenfluiten voorbij was, hier in
Ormoe ook een fluitorkest zou komen.
Zo kwam Pamai op vertrouwelijke voet met de goeroe en vader
Joeftoewai en grootvader Siriwai begonnen ook wat meer van de beweegredenen
van de goeroe en van de Pendita te begrijpen. Siriwai
kon ongestoord doorgaan met stenen bijlen te maken, die altijd nog
aftrek vonden in 't binnenland en de goeroe zei ook dat hij ze mooi
vond. Joeftoewai begon langzamerhand in te zien dat het de goeroe
143