kruis en korwar - Stichting Papua Erfgoed

Juliana rivier in het zuiden, en de Mamberamo in het noorden. Door
de slechte afwatering in het zuiden en westen (moerassen) komen
bijna overal veel muskieten voor.
Langs de noordkust en een deel van de westkust heeft men veel
koraalvorming, waardoor een te hoge strandwal het water tegenhoudt,
zodat bijna overal drassige gedeelten aan de voet van de bergen
ontstaan. Poelen en plassen vormen een ideale broedplaats voor
muskieten, zodat het geen wonder is dat er overal veel malaria
voorkomt.
De vruchtbaarheid laat veel te wensen over. Kalk- en koraalformaties
aan de kust, rode klei in de bergen, geven ook niet die
zware oerwouden, die men in Amerika kent. Toch is het gehele land
door een ondoordringbaar oerbos bedekt, vooral door het weelderige
„onderhout."
Als hoofdmiddel van bestaan geldt de sago in de moerassige streken
en de tuinbouw in het binnenland en tegen de hellingen van de
kustgebergten. Nergens echter heeft men een beter ontwikkelde
landbouw, kunstmatige bevloeiïng en dergelijke aangetroffen dan in
het Centraalgebergte bij de bewoners van de Baliem-vallei ten
noorden van de Wilhelminatop. Langs de kust bestaat de tuinbouw
uit roofbouw; men kapt telkens weer nieuwe gedeelten open,
en een andere bemesting dan as kent men niet. Rijst komt alleen
voor in het Amberbakense, terwijl overal in het binnenland tabak
wordt verbouwd. Aan de kust zijn vooral van belang de koraalriffen,
die door vis en schelpen voor de bijvoeding zorgen. Aangezien
de fauna van Nieuw Guinea zich aansluit bij Australië, komt
ook hier geen groot wild voor. Behalve het varken en de kangeroe
kent men er de casuarisvogel als begeerde buit x ).
Voor de handel waren alleen van belang: damar (hars), kopra (van
tuinen door Chinese handelaren geëxploiteerd), hout (vooral ijzerhout),
schildpad, haaienvinnen, tripang (zeekomkommer), parel-,
maan- en pyramideschelpen, terwijl men in het westen in de binnenbaai
trassi (zeer kleine garnaaltjes) aantreft. Toen er na het sluiten
van de Paradijsvogeljacht, tevens een verbod kwam op de uitvoer
van kroonduiven, werden deze vogels nog alleen gevangen voor
dierentuinen. Proeftuinen voor katoen, kapok en koffie waren in
hoofdzaak in handen van de Japanners en Duitse kolonisten,
maar wegens het ontbreken van een uitgesproken droge tijd gaf
niet de groei, maar het oogsten de grootste moeite. Notemuskaat
wordt alleen uitgevoerd van het schiereiland Onin, reden waarom
dit gebied reeds eeuwen bekend is in Indonesië. De handel was
echter nooit in handen van de Papoea's. Overal langs de kust hebben
1) De ± 1920 in Fak-Fak uitgezette herten vermenigvuldigden zich snel: men
spreekt in het Zuiden reeds van een herteaplaag.
6