Download PDF verziju - Sarajevske Sveske

208
Kad se sve smiri, proleteri sanjaju. “Samo hujanje vetra, πum
talasa, smeh, radosni dozivi, prelistavanje knjiga.
U daljini hukte lokomotive preko velikih belih mostova.
Odnekud, blizu, udaranje lopte o zemlju, poklici dece, i tihi, lagani
koraci”.
Zatim pjevaju. “Usamljen, taman, dubok glas ∑ Dejan u krugu
nije mogao da uoËi ko je to bio ∑ otpoËinjao je pesmu. Poznata
ruska melodija nosila je reËi ∑ slivene toplim ljudskim glasom
u jedno, i melodija i reËi, polako, πiroko, plovile su u mraËnu,
potmulu noÊ unaokolo tugom, hladnom pustoπi gole daljine,
priguπenim jaukom u kome se budio nepokorni, buntovni
ton dubokog ljudskog revolta:
“Konjuh ∑ planinom
Vetar πumi, bruji
LiπÊe peva
Æalovite pesme...”
TaËno je da su mnoge naπe partizanske ratne i poratne pjesme
bile zasnovane na ruskim melodijama. Jedna od najpopularnijih,
najrasprostranjenijih, “Po πumama i gorama...” zapravo je
prilagoappleeni prijevod odgovarajuÊe ruske pjesme, a “©to to huËi
Sutjeska” o Savi KovaËeviÊu preuzela je melodiju od “Pjesme o
©Ëorsu”, Ëuvenom ukrajinskom komandantu iz doba graappleanskog
rata u Rusiji. Ali “Konjuh planinom” nije zgodan primjer, nije
taËan, ali je oprostiv, u ono vrijeme, naπem autoru, koji je svoju
knjigu nazvao “poveπÊu”, jer je to bio uobiËajeni bratski ruski
oblik u knjiæevnosti, kao πto bi danas svaki autor koji dræi do
sebe svoju knjigu nazvao romanom oslanjajuÊi se na definiciju
poznatog engleskog pisca E. M. Forstera, po kojoj je roman svaki
prozni tekst koji sadræi viπe od 50.000 rijeËi.
Knjiga nije mala, ne bi trebalo reÊi ni da je tanka, jer ima jake,
pune, kartonske korice koje svojim ivicama uveliko prevazilaze
ivice unutraπnjih listova pruæajuÊi im zaπtitu, kao πto i treba
da bude kod starinskih knjiga. Na naslovnoj strani su slova,
rijeËi, ime pisca i naslov knjige “Oblaci nad Tarom”, uokvireni sa
tri stroga koncentriËna pravougaonika, podvrgnuti strogoj simetriji
kao da se spremamo za æivot u klasiËnoj GrËkoj.
A jesmo se spremali za æivot, uvijek spremali pogleda usmjerena
u buduÊnost, za sadaπnjost je ostajalo malo prostora i vremena.
Djeca i veÊina odraslih æeljeli su bar jedan manji dio
unaprijed, ali za to je trebalo biti dovitljivac, lukavac, lopov, a
naπ pisac nije bio ni jedno od toga, bio je sutonski pjesnik.
“U suton se k’o moËvara πiri truleæ s Grosovih slika
U suton su velike i tuæne oËi bolesnika”