Download PDF verziju - Sarajevske Sveske

Enver Kazaz
“SVECI BLAGO DIJELE”
TAMNI»ARI NACIJA
U Bosni i Hercegovini postoje tri paralelna udruæenja pisaca:
sarajevsko, banjaluËko i zapadnomostarsko. VeÊ sama Ëinjenica
da su tako teritorijalno rasporeappleena upuÊuje na zakljuËak da su
bosanska knjiæevniËka udruæenja tijesno povezana sa centrima
politiËke moÊi. BanjaluËko i zapadnomostarsko knjiæevniËko udruæenje
okupljaju pisce na jednonacionalnoj osnovi, u prvom su
sve sami Srbi, u drugom sami Hrvati, dok sarajevsko druπtvo pisaca,
barem prema svome imenu ∑ Druπtvo pisaca BiH, nastoji biti
viπenacionalno. Ali, i u djelovanju ovog druπtva, preciznije
reËeno njegovih rukovodilaca, od zadnjeg bosanskog krvavog
rata na ovamo poËesto se nalazila puka politiËka djelatnost i
rigidna ideologija. U takvom stanju stvari objelodanjuje se sva
perverznost mehanizama kojima su totalitarne nacionalne ideologije
usisale bosanska knjiæevniËka udruæenja i pretvorile ih u
svoje politiËke ekspoziture.
Zapadnomostarska i banjaluËka spisateljska organizacija zatvorene
u svoj autizam, porobljene rigidnom nacionalnom ideologijom,
servilno usluæne politiËkim moÊnicima, koji u postratnoj
Bosni i nisu niπta drugo do kriminogene vladajuÊe elite, pretvorile
su se, kako u Savetima mladom piscu kaæe Danilo Kiπ ∑ u politiËarevog
vratara prema gomili. StavljajuÊi knjiæevnost u sluæbu izgradnje
redukcionistiËke, desno ideoloπke interpretacije nacionalnog
identiteta, svodeÊi time beskraj njenih svjetova na jednu jedinu
dimenziju, ove su organizacije literaturu iz suvremenog vratile u
predmoderno doba, na prelaz iz 20. u 19. stoljeÊe i onaj duh ovdaπnjeg
nacionalno borbenog romantizma koji je pero metaforizirao
sabljom, topom, puπkom videÊi knjiæevnost iskljuËivo u funkciji
emancipiranja i homogeniziranja balkanske verzije nacije. U ovakvoj
funkcionalizaciji knjiæevnosti tim se spisateljskim udruæenjima
dogodio krajnji oblik pervezije, jer njihov poetiËki sistem u konaËnom
zbiru raËuna ne dozvoljava literaturi Ëak ni to da bude u
sluæbi obogotvorene Nacije, nego kriminogene politike, koja se u
svom sistemu parola javlja i kao potpuni vlasnik nacije.
Ako su balkanski romantiËari svojim ideologijama u 19. vijeku
i nudili nadu da Êe literaturom emancipirati nacije, onda danaπnja
spisteljska udruæenja svojim rigidnim ideoloπkim povratkom u
301