Download PDF verziju - Sarajevske Sveske

vaæi za kulturu usmenosti.
Ta se dvostruka prismotra
u epskom kulturnom kodu
ukazuje kao Ëista cenzura i
autocenzura, buduÊi da su
i epski pjevaË (autor) i
sluπalac (Ëitalac)
istodobno motreni
(πpijunirani) i od
kolektiva (drugih
sluπalaca), pa ne mogu
ostvariti individualnu
reakciju na epski svijet,
ali su “motreni” i od
idealnog, a povijesno
utemeljnog sistema
kolektivnih (nacionalnih)
ideala koji Ëine samu
bit kolektivnog
(nacionalnog), samim tim
i liËnog identiteta buduÊi
da fromovske primarne
veze izmeappleu individue i
kolektiva joπ nisu pukle.
392
implikacijama koje ta etika nosi uklopljena u simulakrum suvremene
cilvizacije.
Roman Oni, meappleutim, na krajnjem rubu asocijativnih moguÊnosti
svoje parabole, dakle, kao priËa o prirodi izvora i funkcioniranja
zla/Zla, dohvaÊa i ovdaπnje ratno, postjugoslavensko
iskustvo, one prizore uæasa koje je proizvela i legitimirala ideologija
i s njom usklaappleen kulturni model, da bi ih u konaËnici
ovjerila svojom pseudo etikom. Upravo tu, na krajnjim rubovima
romaneskne parabole, Nikolaidisov masovni ubica postaje i
transpovijestan, i transkulturalan, a njegov æanrovski roman dobija
znaËenje napete paraboliËke rasprave o psiholoπkom profilu
zla, sistemu njegovih (pseudo)etiËkih opravdanja i razloga, ali i
rasprave o mehanizmima pomoÊu kojih se zlo nameÊe za temeljni
princip i (pseudo)etike, i ideologije, i metafizike i kulture kako
individualne tako i egzistencije druπtva u cjelini. Jednom rijeËju,
Nikolaidis je u maksimalno moguÊoj mjeri preslojio obrasce trivijalnih
æanrova, dokazujuÊi izrazito velike moguÊnosti postupka
viπestrukog kodiranja romana.