27.12.2013 Views

Le fantastique dans l'oeuvre romanesque de Marcel Brion

Le fantastique dans l'oeuvre romanesque de Marcel Brion

Le fantastique dans l'oeuvre romanesque de Marcel Brion

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

482<br />

Table <strong>de</strong>s matières<br />

tel-00699768, version 1 - 21 May 2012<br />

LISTE DES ABREVIATIONS UTILISEES POUR DESIGNER LES ROMANS DE<br />

MARCEL BRION............................................................................................................................................ 2<br />

INTRODUCTION : DES « QUALITÉS PARTICULIÈRES ». ................................................................. 3<br />

PREMIÈRE PARTIE : APPROCHE DU FANTASTIQUE BRIONIEN................................................ 14<br />

INTRODUCTION : LES CHEMINS DU FANTASTIQUE. ...................................................................... 15<br />

CHAPITRE 1 : « UNE RÉALITÉ ÉQUIVOQUE ».................................................................................... 21<br />

A. LE RÉEL EN QUESTION............................................................................................................. 21<br />

1. « Qu’est-ce que le réel ? » ........................................................................................................................21<br />

2. Une pério<strong>de</strong> charnière...............................................................................................................................27<br />

B. L’INSCRIPTION DANS LE RÉEL................................................................................................ 31<br />

1. <strong>Le</strong> personnage voyageur...........................................................................................................................32<br />

2. L’espace réaliste. ......................................................................................................................................36<br />

3. <strong>Le</strong> temps réaliste.......................................................................................................................................39<br />

4. Importance du narrateur............................................................................................................................42<br />

C. LE RÉEL DEVIENT PROBLÉMATIQUE. ................................................................................... 48<br />

1. Subjectivité du narrateur...........................................................................................................................48<br />

2. Effets <strong>de</strong> glissement..................................................................................................................................52<br />

3. <strong>Le</strong>s personnages du seuil. .........................................................................................................................56<br />

CHAPITRE 2 : « LES AVENTURES SURNATURELLES ».................................................................... 61<br />

A. À LA LIMITE DU RÉEL ET DE L’IRRÉEL. ................................................................................ 65<br />

1. Une « atmosphère d’irréalité ». ................................................................................................................65<br />

2. <strong>Le</strong>s composantes <strong>de</strong> la Stimmung. ............................................................................................................68<br />

3. Une « vaste tapisserie ». ...........................................................................................................................72<br />

B. LES « FRONTIÈRES DE L’ÊTRE ET DU NON-ÊTRE »............................................................. 78<br />

1. <strong>Le</strong>s âmes en peine.....................................................................................................................................78<br />

2. <strong>Le</strong>s êtres venus <strong>de</strong>s mon<strong>de</strong>s antiques........................................................................................................82<br />

3. Mythes littéraires......................................................................................................................................90<br />

C. LES FRONTIÈRES DE L’ESPACE ET DU TEMPS..................................................................... 97<br />

1. L’espace et le temps sont <strong>de</strong>s catégories <strong>fantastique</strong>s...............................................................................97<br />

2. <strong>Le</strong>s altérations du temps. ..........................................................................................................................99<br />

3. <strong>Le</strong>s altérations <strong>de</strong> l’espace......................................................................................................................105<br />

CHAPITRE 3 : LES DEMEURES DE L’INQUIÉTUDE. ........................................................................ 109<br />

A. UN ARRIÈRE-FOND HISTORIQUE INQUIET......................................................................... 113<br />

1. « L’Histoire est un cauchemar… ».........................................................................................................113<br />

2. « L’effondrement d’un mon<strong>de</strong>. »............................................................................................................118<br />

3. <strong>Le</strong> cataclysme <strong>fantastique</strong>.......................................................................................................................122<br />

B. UN « ACCENT D’INQUIÉTUDE ET D’ANGOISSE ». ............................................................. 128<br />

1. Un « singulier malaise ». ........................................................................................................................128<br />

2. « <strong>Le</strong>s fissures <strong>de</strong> l’anxiété et du doute. »................................................................................................132<br />

3. Mysterium tremendum. ..........................................................................................................................138<br />

C. LA RHÉTORIQUE DE L’INQUIÉTUDE. .................................................................................. 146<br />

1. Exprimer « l’indicible »..........................................................................................................................146<br />

2. Fragments. ..............................................................................................................................................154<br />

DEUXIÈME PARTIE : LES ENJEUX DU FANTASTIQUE BRIONIEN. .......................................... 164<br />

INTRODUCTION : « LES GRANDES CROISIÈRES DE LA FANTAISIE ». ....................................... 165<br />

CHAPITRE 4 : MÉTAMORPHOSES. ..................................................................................................... 170<br />

A. « MEURS ET DEVIENS. » ......................................................................................................... 170<br />

1. « Tu seras transformé ». .........................................................................................................................170<br />

2. « Quelqu’un en lui ». ..............................................................................................................................177<br />

3. « Un plan ordonné par les dieux ». .........................................................................................................182<br />

B. UN FANTASTIQUE INITIATIQUE............................................................................................ 190<br />

1. <strong>Le</strong> voyage initiatique. .............................................................................................................................190<br />

2. La mort symbolique................................................................................................................................192

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!