Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

zich niet bij neerleggen. De minister wees de motie van de hand en de Tweede Kamer verworp de motie ook.
Brinkhorst: bouwsector moet schoon schip maken (2004) NRC Handelsblad, 19 februari, p. 2.
26 Zie artikelen 11-12 Wet AB. Verlichte denkers als Charles de Montesquieu en Cesare Beccaria hielden
rechters voor dat zij slechts ‘spreekbuis der wet’ waren. Zie Lokin & Zwalve 1992, 128-129; Oosten 2002h,
39-40; Van den Berg & Ten Napel, in: Van den Berg e.a. 1995, 391-392.
27 Dit laatste kan betekenen dat de rechter niet oordeelt of de wet zelf al dan niet correct is. Zie het
toetsingsverbod van artikel 120 Gw en artikel 11 Wet AB.
28 VNO-NCW 2003b. Zie ook Ministerie van VROM 2001.
29 Backes e.a. 2001, 108, 113-114; Van Geest & Hödl 1998, 16-17. Een ‘[...] weinig elegante regeling [...].’
Backes e.a. 2001, 108. Allicht kan het parlement indirect invloed uitoefenen op nog andere juridische
instrumenten dan wetten in formele zin en genoemde look-alike wetten in formele zin.
30 Derksen 1996, 9.
31 Zie Weggeman 2003.
32 Toegenomen althans in een vergelijking van de jaren vijftig met de jaren zeventig en tachtig van de
twintigste eeuw.
33 Nieuw waren vooral milieu-organisaties, organisaties voor natuurbehoud en vrede bestonden al veel langer
maar ook deze kregen nu in het publieke debat een groter aandeel.
34 Van industrial capitalism naar consumer capitalism. Hier wordt er gemakshalve aan voorbijgegaan dat de
aanbieders er meer in investeren en vaardiger in worden om de vraag te sturen. Behoeften zijn constructen.
35 Zie Wissink 2000, 136; Jacobs 1961.
36 Dit werd gesteld in de meer liberale geest die vanaf de jaren tachtig dominant was, de linkse geest van met
name de jaren zeventig zag minder snel af van overheidsingrijpen.
37 Rob de Rooij (2003) wees subsidiariteit af als leidend concept in zijn onderzoek naar kansen of
belemmeringen die de Europese integratie Nederlandse decentrale overheden biedt, omdat het beginsel van
subsidiariteit niet in wetgeving is vastgelegd. Zijn formalistisch-institutionalistische overweging kan bij het
onderhavige onderzoek niet worden gevolgd: de idee van subsidiariteit in de Europese Unie kan voor actoren
wel degelijk betekenisvol zijn en daarmee van invloed zijn op hun handelen. Overigens is subsidiariteit
inmiddels opgenomen in het Europese grondwettelijke verdrag.
38 Verkeers- en vervoersbeleid en milieubeheer hebben een meer gecentraliseerd karakter dan ruimtelijke
ordening.
39 Het rijk liet de realisatie van VINEX-woningbouwlocaties niet alleen aan gemeenten maar ook aan de
markt, zeker stadsuitleg diende middels publiek-private samenwerking te worden gerealiseerd. Niet in het
minst dankzij het rijk verwierven projectontwikkelaars een oligopolie in de grondeigendom en dat stelde
gemeenten voor hindernissen bij het realiseren (financieren) van kwaliteitsvolle voorzieningen op en boven
wijkniveau. Zie bijvoorbeeld Van Baarse & Kemper 2003; Bemer 1999; Marlet e.a. 1999; Canoy & Van
Ewijk 1999.
40 Siraa 1989.
41 Vergelijk Magone 2003.
42 Bij het haasje-overspringen komt het voortschrijdende inzicht in ruimtelijke ontwikkelingen en in gewenst
beleid tot uitdrukking in de opeenvolging van sectorale plannen die elkaar in hun uitstraling of overlap
108