Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

8.2 Posities en beleving van actoren
In paragraaf 2.4 is aangegeven dat wordt getracht om de empirie te begrijpen vanuit de posities en
beleving van de actoren. De actoren die een rol hadden in het ontwikkelingsproces worden in deze
paragraaf kort behandeld. In subparagraaf 2.4.2 is aangegeven dat de institutionele politiek het
startpunt is voor de reconstructie van de beleidsvorming, dat betekent dat het openbaar bestuur
wat meer aandacht krijgt dan particulieren. Hier worden genoemd gemeenten, provincies,
arrangementen van regionale samenwerking met een overwegend publiek karakter en nationale
overheden. Hun interacties komen aan bod in de volgende paragraaf. 2
Regionale ontwikkeling is een zaak van actoren op het locale tot en met het Europese
schaalniveau. De situatie van Gent-Terneuzen betreft om te beginnen de gemeente Terneuzen en
de stad Gent, die met elkaar zijn verbonden door een kanaal waarlangs zich bedrijvigheid heeft
ontwikkeld. De ruimtelijke ontwikkeling omhelst vraagstukken waarvoor het optreden van één
van deze of zelfs beide steden niet volstaat. Anders dan in de voorgaande situatieschets is
gebleken voor Rotterdam, zijn Gent en Terneuzen niet zo groot en krachtig dat ze het bovenlocale
schaalniveau vergaand domineren. Reeds bij de ROM-projecten in de kanaalzone, die geografisch
en thematisch toch relatief scherp zijn afgebakend, speelden de provincies een cruciale rol. Voor
het formuleren van ontwikkelingsbeelden voor de verdere toekomst, het aantrekken en besteden
van Europese subsidies en voor de belangenbehartiging bij de nationale besturen werken Oost-
Vlaanderen en Zeeland samen met nog andere provincies en met ondermeer Kamers van
Koophandel en natuur- en milieu-organisaties. Hiertoe zijn opgericht de arrangementen Euregio
Scheldemond, Rijn-Schelde-Delta Samenwerkingsorganisatie en (binnen Nederland) Alliantie
Zuid-Nederland.
De havens van Vlissingen en Terneuzen zijn per januari 1998 door de gemeenten aan de
gemeenschappelijke regeling Zeeland Seaports in beheer gegeven. 3 De gemeente Middelburg
werd op dat moment geen volwaardige partner in het arrangement, hoewel de havenbedrijvigheid
op Walcheren de stad Middelburg weinig minder raakt dan Vlissingen. Naar verluidt is het niet
deelnemen aan het arrangement door het Middelburgse bestuur later wel betreurd omdat Zeeland
Seaports zeggenschap heeft over bedrijventerreinen. Omwille van de Vlissingse haven wordt er
samengewerkt met het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam en omwille van de nabijheid tot de
Terneuzense haven wordt er samengewerkt met het Havenbedrijf van de stad Gent.
Havensamenwerking is een moeizame aangelegenheid, zowel tussen Rotterdam en de Zeeuwse
havens als in grensoverschrijdende projecten die omvattender zijn dan Gent-Terneuzen (met name
wanneer Antwerpen, Vlissingen en Rotterdam erbij betrokken zijn). Zowel het provinciale
voorstel van de Westerschelde Container Terminal als de samenwerking tussen Rotterdamse en
Zeeuwse havens waren oorspronkelijk verlangens van de rijksoverheid: het eerste in het kader van
de afweging van een Tweede Maasvlakte en alternatieven daarvoor en het tweede omdat het rijk
184