Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3.3 Besluit<br />
Het ideaaltypische model van representatieve democratie wordt gevormd door de procedurele<br />
idee van <strong>een</strong> <strong>democratische</strong> <strong>rechtsstaat</strong> ingevuld met gegarandeerd en passief burgerschap. Het<br />
model is als Westers antwoord op de vraag naar legitieme machtsaanwending eigen aan de<br />
moderniteit. Kenmerken van representatieve democratie zijn <strong>een</strong> abstracte staat, centraliteit en<br />
hiërarchie, representatie door politiek ambtsdragers, invloedrijke politieke partijen, <strong>een</strong><br />
invloedrijke bureaucratie en gebruik van wetgeving. Daarmee krijgen verantwoordelijkheid en<br />
vertrouwen invulling door scheiding. Termen als ‘positie’, ‘jurisdictie’, ‘bevoegdheid’ en<br />
‘deskundigheid’ wijzen op checks and balances en op doelmatige arbeidsdeling. Zo zijn er<br />
scheidingen tussen het bestuur en de burgers, tussen de vorst of regering en het bestuurlijke<br />
apparaat en tussen de ambtelijke professies. Vooral het laatste trad op de <strong>voor</strong>grond in de tweede<br />
helft van de twintigste eeuw. In het vijfde hoofdstuk worden de kenmerken van beide<br />
democratiemodellen verder behandeld met het oog op ruimtelijk-beleidsvorming. In tabel 2<br />
worden de kenmerken samengenomen.<br />
Tabel 2. Overzicht representatieve democratie<br />
Representatieve democratie<br />
Omschrijving Procedurele idee van <strong>een</strong> <strong>democratische</strong> <strong>rechtsstaat</strong> ingevuld met<br />
gegarandeerd en passief burgerschap<br />
Analyse Verantwoordelijkheid en vertrouwen krijgen invulling door scheiding<br />
Kenmerken Abstracte staat<br />
Centraliteit en hiërarchie<br />
Representatie door politiek ambtsdragers<br />
Invloedrijke politieke partijen<br />
Invloedrijke bureaucratie<br />
Gebruik van wetgeving<br />
Noten<br />
1<br />
Dahl 1979. Zie ook Tromp 1995, 357-368; Van der Meer 2003, 27-28.<br />
2<br />
Lijphart 1984, 1-3, 37-38.<br />
3<br />
Oosten 2002a.<br />
4<br />
Burkens e.a. 1997, 185.<br />
5<br />
Euser (1984, 42-54) bestudeerde beleid inzake bibliotheken op het <strong>democratische</strong> gehalte ervan en<br />
formuleert daartoe <strong>een</strong> vijftal democratiemodellen.<br />
6<br />
Uit: Terlouw 1985, 24.<br />
7<br />
Zie het gevierde werk uit oorspronkelijk 1860 Burckhardt, J. (1960) De cultuur der Renaissance in Italië,<br />
Deel I, Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.<br />
8<br />
Machiavelli (1995) waarschuwde vorsten ook tegen condottieri en hun huurtroepen.<br />
9<br />
Van Houtte 1945, 7.<br />
10<br />
Hannah Arendt (1976) gaf in The Origins of Totalitarianism aan hoe de staat aan de natie ten onder kan<br />
gaan. Beiner, in: Villa 2000, 44-62. Zie ook WRR 2002.<br />
66
Change language