Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

68 Zie bijvoorbeeld Metz, T. (2004) Disney doet modeldorp Celebration van de hand, NRC Handelsblad, 23
januari, p. 10.
69 Short e.a. 1993, 216. Op een nog grotere banalisering wijst de opvatting dat het consumentisme (middels
‘mcdonaldisation’) neerslaat in de ruimte. Sack 1988. Banalisering op ander vlak dan in de fysiek-ruimtelijke
cultuur behandelden bijvoorbeeld Van der Elst & Van Rootselaar 2004.
70 Zo heeft belevingswaarde binnen de triade van kwaliteitswaarden een positie die gelijksoortig is aan de
positie van representatieve ruimte binnen de triade van betekenisdomeinen.
71 Wie niet gaat werken is niet gewild op de arbeidsmarkt, huisvrouwen wordt waardering onthouden, ouderen
zitten ‘achter de geraniums’, wie niet op vakantie gaat heeft geen geld en is dus niet geslaagd.
72 Zie bijvoorbeeld Mastik 2002, 50-53. Overigens is ook vergeten belangrijk! Er is een spanning denkbaar
tussen enerzijds innovatie, met een personele en structurele reorganisatie en vervanging van
informatietechnologie, van een uitvoerende publieke organisatie en anderzijds het levendig houden van
precedenten die juridisch van belang zijn. Zie Pollitt, C. (1999) Institutional amnesia: a paradox of the
‘information age’?, Rotterdam: EUR.
73 Nooteboom 2000. Vergelijk Swyngedouw 1992, 426.
In zijn geschiedenis van Rijkswaterstaat concludeerde Willem van der Ham (1999b) inzake de door hem
onderscheiden periode 1900-1940 dat Rijkswaterstaat tot 1930 maar langzaam tot innovatie kwam. Dit hing
samen met het op afstand houden van wetenschappelijke inzichten en expertise bij bouw- en andere bedrijven.
Door het gebrek aan bredere oriëntatie en intensievere samenwerking kwam Rijkswaterstaat of Nederland als
zodanig in de civiele techniek op achterstand te staan. Er was wel een beweging van jonge ingenieurs die
inging tegen het overheersende conservatisme. Die tegenbeweging won aan kracht en in de jaren dertig gold
de Nederlandse waterstaat beslist niet meer als ouderwets of incapabel.
74 Zo is bij bouw de industriële productie een belemmering voor innovatieve architectuur. Riedijk 2002.
75 Zie voor een reflectie op innovatie door overheden Nelissen 1992. Zie voor een bespreking van de
contradictio in terminis ‘institutionele innovatie’ Hendriks & Tops, in: Hendriks & Tops 2000, 4-10. Vergelijk
de paradox van innovatie door gebruik van bepaalde instrumenten in Mastik 2002.
76 Weenig, in: Van Gent & Katus 1995, 139-152. Voor een studie vanuit de bouwkunde zie Van Wesemael
1997. Pieter van Wesemael behandelde wereldtentoonstellingen als fora voor de presentatie van nieuwe
techniek en voor (nationalistische) politiek.
77 Röling, in: Röling e.a. 1996, 275-294. Vergelijk Mastik 2002, 110-111.
78 Rogers 1983, 17-18.
79 Vergelijk Andriessen & Oosten 2002.
80 Vergelijk Hijmans, M.J. (2002) Sneller met de sneltram, Wat er nodig is om van light rail en sneltram een
succes te maken, Intermediair, 21 februari, pp. 29-31.
81 Zie EK 2004-2005, 27244 B. Zie ook TK 2003-2004, 27244, nr. 22.
82 Het voortdurend aantreden van het nieuwe, uniciteit temidden van pluraliteit, is een arendtiaans thema. Zie
het vierde hoofdstuk en vooral bijlage A over politiek handelen. Zie ook Verhoeven 2003.
83 Zie bijvoorbeeld Priemus & Van der Wusten 1993, 7-8.
84 Geert Teisman (1997) bijvoorbeeld richtte, getuige zijn eerste oratie, zijn planologie geheel op innovatie.
Meer over innovatie in Timmermans, W., R. Roggema & J. Jonkhof (2000) Duurzame stedelijke
149