Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

In de mate dat ambtenaren binnen de betreffende professionele of sectorale groepen
goede contacten onderhouden met medewerkers van bedrijven en instellingen, versterken
bureaucratie en civil society elkaar. Wanneer er daar geen politiek-bestuurlijke, op dat niveau ook
persoonlijke, spanningen waren geweest dan zou dit gelden voor de spoorwegsector: enerzijds
enkele onderdelen van het departement van Verkeer en Waterstaat en anderzijds de
spoorwegbedrijven. Ambiguïteit en verwarring hangen samen met de combinatie van wel grote
affiniteit over en weer, maar tegelijkertijd onenigheid over verzelfstandiging, marktwerking,
privatisering en kwaliteit van dienstverlening. Een vergelijkbare meerduidigheid toonden de
relaties tussen het openbaar bestuur en private investeerders. Er leefde wel de wens van publiekprivate
samenwerking bij de herontwikkeling van locaties en infrastructuur, maar het rijk kon of
wilde een fiscale barrière niet slechten en de investeerders konden of wilden er niet op vertrouwen
dat zij na de herontwikkeling van de vervoersknoop een renderende positie zouden krijgen bij de
gebieds-ontwikkeling. Het moge duidelijk zijn dat individuele participanten, meer nog dan
spoorwegmensen, projectontwikkelaars of beleggers, het moeilijk kregen met het (nationale)
bestuur.
Een vraag die de situatieschets oproept maar onbeantwoord laat, is of er met eerst
alliantie, meedenken en masterplan en met vervolgens de beperkte doorstart voor de terminal geen
kansen op private medefinanciering van openbare ruimte en op draagvlak bij omwonenden zijn
verloren gegaan. Daar was het de aanpak van nieuwe sleutelprojecten toch om te doen.
Wetgeving en non-autoritaire instrumenten (cel 3f)
Bij het kenmerk van gebruik van wetgeving zijn de verdeling van bevoegdheden en van geld te
noemen. De positie van het departement van Verkeer en Waterstaat en van de spoorwegbedrijven
in het beleidsproces volgt immers uit hun wettelijk en/of contractueel bepaalde zeggenschap over
vervoersnetwerken. In gelijkaardige zin heeft de gemeente Rotterdam zeggenschap over de
realisatie van nieuwe gebouwen nabij het station. De beschikbaarheid van middelen om te
investeren in de sector van verkeer en vervoer en de beperkte mogelijkheden van een gemeente
om inkomsten te verwerven, zijn eveneens wettelijk geregeld. Bij het kenmerk van gebruik van
non-autoritaire instrumenten zijn de publiek-private samenwerking en de burger-participatie te
noemen, alsook de (beoogde) integrale en interbestuurlijke aspecten van het NSP-programma.
Wanneer de actoren worden gegroepeerd naar de verschillende typen instrumenten, dan valt de
gemeente op. De gemeente Rotterdam had in de beleidsvorming een rol zowel op grond van
wettelijke bevoegdheden als in locaal overleg.
Met uitzondering van de fiscale regel die publiek-private samenwerking hinderde, is
wetgeving in de situatie geen belemmering voor samenwerkende sturing geweest. Beide
modaliteiten vulden elkaar zelfs aan waar formele inspraak werd verbonden aan het masterplan
170