Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

een vitale politieke gemeenschap, subsidiariteit en horizontaliteit, politieke participatie door
burgers en private organisaties, invloedrijke niet-geaggregeerde ideële en belangenorganisaties
(pressiegroepen), een vitale civil society en gebruik van non-autoritaire beleidsinstrumenten.
Daarmee krijgen verantwoordelijkheid en vertrouwen invulling door verbinding.
Vitale politieke gemeenschap (cel 2a)
Dat er groot belang wordt gehecht aan de vitaliteit van een politieke gemeenschap, zoals in
subparagraaf 5.2.1 is aangegeven, geldt zeker voor Rotterdam. Het gemeentebestuur stelde zich
open voor burgers en die burgers lieten inderdaad hun stem horen (zie verdere cellen). Die
samenwerkende sturing ging de burgers misschien nog niet ver genoeg. Het lijkt er namelijk op
dat de verkiezingen van voorjaar 2002 kunnen worden opgevat als een signaal dat de samenleving
het openbaar bestuur niet volgde in zijn aandacht voor economische structuurversterking en dat
veel burgers liever hadden dat er meer aandacht was voor veiligheid en leefbaarheid.
Het kenmerk van een vitale politieke gemeenschap geldt voor de omvang en de
intensiteit van het beleidsdiscours. Er is veelvuldig gediscussieerd over mobiliteit en ruimtelijke
ontwikkeling in het algemeen en voor wat betreft Rotterdam en het centraal station daar. Die
discussies zijn gevoerd in samenhang met de komst van het nationaal verkeers- en vervoersplan
en van de vijfde nota over de ruimtelijke ordening, door de maatschappelijke aandacht voor
sociale veiligheid op en bij station Rotterdam Centraal en andere stationslocaties en
spoorverbindingen (denk aan overlast van verslaafden bij Utrecht Centraal/Hoog Catharijne en
aan overlast van jongeren op enkele trajecten, de zogenoemde ‘treiterlijnen’). Discussie was er
ook naar aanleiding van de presentatie van het opvallende stationsontwerp van William Alsop.
Subsidiariteit en horizontaliteit (cel 2b)
Het kenmerk van subsidiariteit geldt voor verscheidene verhoudingen tussen de bestuurslagen. De
Europese Unie laat de realisatie van de Trans-Europese Netwerken aan de lidstaten, het rijk houdt
voor dat gemeenten het primaat hebben in het NSP-programma en de gemeente Rotterdam, met
name omwille van de gemeenteraad, vroeg van de deelgemeente dat die bewoners ondersteunt bij
hun inbreng. Horizontaal toezicht bestaat bijvoorbeeld in de verhouding tussen ProRail en NS
Reizigers, beide zijn immers privaatrechtelijke organisaties. Dit kenmerk geldt nog sterker voor
de verhouding tussen vervoersconsumentenorganisaties en vervoerders zoals respectievelijk
Rover en NS Reizigers (zie cel 2d).
Politieke participatie door particulieren (cel 2c)
Reeds in paragraaf 7.3 kreeg de participatie van burgers en bedrijven een prominente plaats. Het
optreden van de klankbordgroepen, de deelname aan het traject meedenken en de opkomst bij de
164