Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

tekenen dat projectontwikkelaars en bouwers in Nederland grotere bedrijven hebben
gevormd dan in bijvoorbeeld België, in Nederland zijn het krachtige partijen. Het belang van
pensioenfondsen mag ook niet worden onderschat, Nederland kent immers een stelsel van
grotendeels kapitaaldekking en geen zuiver omslagstelsel. 49 Van het ABP wordt wel gezegd
dat Nederland te weinig mogelijkheden biedt om al het ingelegde geld te kunnen investeren.
Er is dus kapitaal beschikbaar om in de ruimte te investeren.
- In het algemeen-maatschappelijk verkeer zijn naast de humanitaire organisaties de
organisaties voor natuur en milieu het meest opvallend. Het gaat dan om reclame-
campagnes, om bereidheid van mensen om te doneren, om lid of vrijwilliger te worden en
om publieke discussies. In vergelijking hiermee bevinden de culturele organisaties zich wat
op de achtergrond. 50 De meeste religieuze organisaties treden evenmin erg naar voren.
De ruimtelijk-beleidsvorming staat al met al bloot aan een aanzienlijke ‘druk van onderop’ die
leidt tot participatie van burgers en private organisaties. Er is ook een zekere ‘aanzuiging van
bovenaf’, zo is op te maken uit de volgende subparagraaf.
5.2.4 Invloedrijke pressiegroepen (cel 2d)
Vanuit de idee van rechtsbescherming en vooral vanuit de idee dat participatie van burgers en
private organisatie voordelen heeft voor het openbaar bestuur, creëren of incorporeren besturen
uiteenlopende arrangementen van inspraak, burgerparticipatie, polderoverleg en publiek-private
samenwerking. Het openbaar bestuur biedt pressiegroepen de ruimte. Daarvoor hebben politiek
ambtsdragers en ambtenaren verscheidene motieven.
- Het besef dat interdependentie in vervlochten en complexe situaties betekent dat
beleidsvorming onmogelijk is zonder interactie, samenwerking zelfs, met de omgeving.
Anderen dan de overheid met een beleidsinitiatief beschikken over kennis, geld en kunnen
steun verlenen (draagvlak). 51 Zonder aandacht voor, zelfs medewerking van die anderen boet
het beleid in aan doeltreffendheid, doelmatigheid en legitimiteit.
- In een vitale politieke gemeenschap zijn goede politici die politici die de gemeenschap
respecteren. Door participatie te faciliteren werken politici aan een positief imago.
De besluitvorming over de ruimte staat open voor belanghebbenden en idealisten, in het wettelijk
stelsel kennen de WRO en de Wm de actio popularis: rechtsmiddelen staan open ook voor actoren
die in de zin van de Awb niet als direct belanghebbende kunnen beschouwd worden. 52 Het stelsel
schrijft ook voor dat bij de opstelling van een plan (bestuurlijk) overleg plaatsheeft. In de praktijk
worden naast de wettelijke voorzieningen nog meer participatieve elementen gecreëerd. De
benadering van communicatieve planning (zie tweede hoofdstuk, noot 13) houdt voor dat burgersbewoners
en ideële organisaties (maximaal) worden betrokken bij beleidsvorming omwille van de
ruimtelijke en de maatschappelijke kwaliteit van beheer en investeringen. Veel professionals in
90