Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

oktober 2001 de exploitatie van de HSL-Zuid vanaf 2006. In het beleidsveld van verkeer en
vervoer zijn de belangen vaak groot (er gaat veel geld om) en de onderlinge verhoudingen waren
niet zonder spanningen. In het samenspel tussen departement en spoorwegbedrijven zijn
verzelfstandiging, opsplitsing en marktwerking aan de orde en daarbij doen zich zakelijke en
persoonlijke conflicten voor. 4
Het Ministerie van VROM is de bron van het nationale ruimtelijk beleid dat is gericht
op de internationale concurrentiepositie en op de vitaliteit van de Nederlandse grote steden.
Vanuit dat beleid wordt de aanpassing van de HST-stations verbonden met een bredere
herontwikkeling in de betreffende zes steden in die zin dat het departement de zes
investeringsopgaven benoemde tot nieuwe sleutelprojecten en geld beschikbaar stelt voor de
planvorming en voor een hogere ruimtelijke kwaliteit. Dat geld is afkomstig uit het Fonds
economische structuurversterking. 5 In lijn met het beleid vanuit het Ministerie van Financiën dat
publiek-private samenwerking stimuleert, 6 werd in het NSP-programma aangegeven dat het rijk
bijdraagt in de kosten van de steden op voorwaarde dat de zes gemeenten samenwerken met
private investeerders. Het is in het NSP-beleid vervat dat ten overstaan van de locale actoren die
werken aan het plan voor de herontwikkeling, het rijk als één actor naar voren treedt. In het
kabinet-Kok II was Johan Remkes, staatssecretaris van VROM, de eerstverantwoordelijke
bewindspersoon. Op ambtelijk niveau leverden het Ministerie van VROM en het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat elk NSP-coördinatoren. Ten behoeve van de coördinatie van het
rijksoptreden was er een regelmatig beraad van alle NSP-coördinatoren en gaandeweg het proces
werd er bij het Ministerie van VROM een NSP-projectdirectie ingesteld.
De belangrijke spoorwegverbindingen zijn een nationale aangelegenheid maar beleid
inzake het verdere openbaar vervoer is deels gedecentraliseerd naar provincies of, waar het de
grootstedelijke gebieden betreft, naar regio’s. De decentralisatie is niet volledig doordat de regio’s
voor hun budget afhankelijk blijven van het rijk. Binnen de grote steden zelf verzorgen de
gemeenten het stadsvervoer, in Rotterdam gaat het om de vervoerder RET die een onderdeel is
van de locale overheid. 7 Inzake het streekvervoer is de Stadsregio Rotterdam bevoegd. De
provincies en regio’s kiezen prioriteiten in het streekvervoer en verrichten de aanbesteding. Langs
die lijnen opereren de vervoerders Connexxion en Arriva in het Rotterdamse. Als
verantwoordelijke inzake openbaar vervoer is er naast de gemeente Rotterdam, de Stadsregio
Rotterdam en de provincie Zuid-Holland nog een actor die belang heeft bij het functioneren en de
herontwikkeling van het station Rotterdam Centraal: het Stadsgewest Haaglanden. Via
Zoetermeer wordt namelijk een lightrailverbinding tussen Den Haag en Rotterdam gerealiseerd:
RandstadRail. Naar verluidt is de verhouding tussen de gemeente Den Haag en het Stadsgewest
Haaglanden minder goed dan die tussen de gemeente Rotterdam en de Stadsregio Rotterdam.
155