Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

76 Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2002) Nieuwe verdragen voor Maas en Schelde, www.regering.nl, 3
december; Bareman, W. (2002) Milieuorganisaties kraken verdragen Schelde en Maas, Provinciale Zeeuwse
Courant, www.pzc.nl, 4 december.
77 Het links/rechts-onderscheid uitgezonderd.
78 Meijerink 1999, 194-196.
79 Meijerink 1999, 196-199.
80 Meijerink 1999, 201-205.
81 Zelfs wanneer binnen de regio verschillen tussen dorpen en steden, tussen rooms-katholieken en
protestanten in acht worden genomen.
82 In augustus en september 2002 werd er in de nog niet voltooide tunnel zelfs een opera uitgevoerd in het
kader van het Zeeland Nazomer Festival. Jansen, K. (2002) Opera onder de Schelde: de tunnel als de
hellepoort, NRC Handelsblad, 2 september, p. 8.
83 De onderzoeker had daarvoor een taxi nodig.
84 Voor consequenties van de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn zie Van de Gronden 1998, 148-152.
85 In Zeeuws-Vlaanderen zijn er overwegend dorpen en buurtschappen en enkele steden: Terneuzen en Hulst.
Veel meer steden zijn er in Zeeland niet: Vlissingen, Middelburg en Goes. Aan Vlaamse zijde zijn er meer en
grotere bevolkingsconcentraties.
86 Vlaams-Parlementslid Ludwig Caluwé onderstreepte de relatie: ‘Antwerpen heeft vijf achterdeuren. Die
zijn belangrijk. Maar Antwerpen heeft maar één voordeur. Als die voordeur dicht is, dan heeft men geen
achterdeuren meer nodig. Primordiaal is dus de problematiek van de verdieping. Men mag geen drastische
toegevingen doen in het dossier van de Westerschelde om een kort succesje te bereiken met treinen die over
de IJzeren Rijn rijden.’ Verslag van de vergadering op 19 februari 2002 van de Commissie voor Openbare
Werken, Mobiliteit en Energie.
De Republiek der Verenigde Provinciën sloot de Schelde teneinde de Oostenrijkse Nederlanden te benadelen.
Het verval van Antwerpen dat daarop volgde, kwam de stad Amsterdam ten goede. Ten behoeve van de
zuidwaartse verdediging bezette de Republiek een deel van de Vlaamse oever. Na de napoleontische tijd
verwierf het Huis Van Oranje-Nassau zowel de noordelijke als de zuidelijke Nederlanden. Het voormalig
grensgebied werd gestimuleerd met het Kanaal van Gent naar Terneuzen en in Gent werd een universiteit
gesticht. Bij de scheiding van België en Nederland in de jaren dertig van de negentiende eeuw werd Zeeuws-
Vlaanderen opnieuw een enclave en kreeg België garanties over de Scheldevaart.
87 De Schelde en het Kanaal van Gent naar Terneuzen geven de regio Gent-Terneuzen tastbaar vorm. Een
conceptueel economisch cluster, dat wil zeggen de bedrijven die er deel van uitmaken of de regio waar het
zich bevindt, kent niet als vanzelf wederzijdse voordelen van de functionele concentratie. Wenselijke effecten
zijn meer afhankelijk van variëteit en op leren gerichte samenwerking dan van loutere kwantiteit aan
gelijksoortige bedrijvigheid. Asbeek Brusse e.a. 2002, 34-37, 45; Helmsing 1999.
88
Bijvoorbeeld de Nederlandse zorg om veiligheid van de Westerscheldevaart kan behalve als oprechte
bekommernis om volksgezondheid en milieuhygiëne worden uitgelegd als pressie op de Antwerpse
concurrenten van de Rotterdamse industrie. Zie ook noot 54.
89
De provincie Zeeland en het Ministerie van BZK kozen er bij gemeentelijke herindeling expliciet voor om
voor de kanaalzone één gemeente vormen, zodat Axel, Sas-van-Gent en Terneuzen werden samengevoegd.
224