Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

Het bestuurlijke overleg is het centrale actorencluster van de situatie. Dat overleg wordt
gevoerd door politiek ambtsdragers en hun ambtenaren. Ten overstaan van het bestuurlijk overleg
en met name ten overstaan van het rijk was het optreden van private investeerders en zeker dat
van omwonenden, hoe actief zij ook waren, niet beslissend en wellicht zelfs zonder consequenties
voor de investeringsopgaven. Misschien dat in reactie daarop de verkiezingsresultaten een
element van volkswraak bevatten. Nadien gaven politici aan dat aan hen een ‘duidelijk signaal’ of
‘duidelijke boodschap’ was gegeven. In paragraaf 5.4 is de beknopte vraag geformuleerd of beleid
wordt gemaakt door elite casting en/of dat het volkstoneel is. Het antwoord voor de situatie
Rotterdam Centraal wijst op elite casting, met de kanttekening dat het volk opdringt vanuit de
coulissen.
Politieke partijen en pressiegroepen (cel 3d)
Bij het kenmerk van invloedrijke politieke partijen zijn de connecties tussen ambtsdragers op
verschillende schaalniveaus te noemen. Waar het gaat om ruimtelijk beleid in algemene zin,
bijvoorbeeld de vraag of investeringen in de Randstad prioriteit verdienen, spelen ook
fractiewoordvoerders en partijwerkgroepen een rol. Verder trad in Rotterdam in 2002 het
fortuynisme naar voren. Bij het kenmerk van invloedrijke pressiegroepen zijn het optreden van
omwonenden en vertegenwoordigers van bedrijven te noemen.
Van een directe verhouding tussen de alternatieve invullingen van dit kenmerk is geen
sprake. In een dergelijke verhouding waren zowel tegenstellingen als coalities denkbaar. Het
eerste omdat groepen elkaars concurrenten kunnen zijn in een strijd om beleid. Het tweede omdat
bijvoorbeeld een actiecomité en een oppositiepartij samen tegen het bestuur kunnen ageren.
Overigens hadden pressiegroepen (het fortuynisme buiten beschouwing gelaten) maar weinig
invloed op de beleidsvorming via de geïnstitutionaliseerde politiek.
In paragraaf 5.4 is de beknopte vraag geformuleerd of informatie en macht worden
gegenereerd en geconcentreerd en/of dat ze worden gemobiliseerd en gedeeld. Het antwoord voor
de situatie Rotterdam Centraal wijst op niet (volledig) waargemaakte intenties om informatie en
macht te mobiliseren en delen. Uit publiek-private samenwerking en burgerparticipatie haalde het
openbaar bestuur uiteindelijk alleen enige informatie.
Bureaucratie en civil society (cel 3e)
Bij het kenmerk van een invloedrijke bureaucratie zijn de rol van deskundigen inzake verkeer en
vervoer en inzake economische structuurversterking te noemen. Binnen de bureaucratie
domineerden actoren van verkeer en vervoer de actoren van andere disciplines of sectoren, zulks
op grond van beschikbaar budget. Bij het kenmerk van een vitale civil society zijn de
actorenclusters van de alliantie en het meedenken te noemen.
169