Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

kunnen doorwerken, was in de situatie van Gent-Terneuzen de beleidsvorming afhankelijk van
een veel groter en diverser geheel aan actoren. Verkiezingen werken dan minder direct door in de
richting van het beleid. Zoals in cel 1c is aangegeven dat interbestuurlijke en transnationale
relaties zich enigszins onttrekken aan controle door een volksvertegenwoordiging, zo is hier aan
te geven dat deze relaties meer in het teken staan van belangenbehartiging dan dat ze zich lenen
voor politisering of partijpolitieke polarisering.
Partijpolitiek laat zich toch op verscheidene manieren gelden. In paragraaf 8.2 is al
aangegeven dat politieke kabinetten in het algemeen van invloed zijn op het optreden van
Belgische bewindspersonen. Voor de richting van het beleid in specifiek de situatie Gent-
Terneuzen is dat niet zo van belang omdat de toegankelijkheid van Gent en vooral van Antwerpen
in Vlaanderen zeer breed wordt gewaardeerd. Tegengestelde opvattingen leven er wel bij
politieke partijen in Zeeland voor wat betreft, kort gezegd, economie versus natuur en milieu.
Voor de Westerschelde Container Terminal geldt grofweg dat de ‘rechtse’ coalitie voor is en de
‘linkse’ oppositie tegen, voor ontpolderen zijn het voor en tegen omgedraaid. Tot slot is te wijzen
op een overeenkomst met de andere situatieschets: de fortuynistische beweging veroorzaakte wat
oponthoud voor een intensivering van activiteiten van de Exploitatiemaatschappij Schelde-Maas.
Invloedrijke bureaucratie (cel 1e)
In cel 1c is aangegeven dat binnen het openbaar bestuur de executieve politiek ambtsdragers
hoofdrollen speelden en daarmee komen ambtenaren, zeker in België, ten overstaan van
ambtsdragers wat in de schaduw. De bureaucratie is echter geenszins onbetekenend geworden.
Dat volksvertegenwoordigingen, massamedia en politieke partijen in de situatieschets weinig van
zich lieten horen, heeft als consequentie dat executieve politiek ambtsdragers zich ‘ambtelijk’
kunnen opstellen. Daarnaast zijn milieuzorg, tunnelbouw en waterbeheer erg technische opgaven
waarbij ambtenaren en in hun verlengde deskundigen cruciaal zijn. Het abstracte karakter van
beleidsvorming op regionaal schaalniveau, die bovendien gefragmenteerd is, maakt ook niet dat
buitenstaanders eenvoudig kunnen volgen waarmee de deskundigen bezig zijn.
Gebruik van wetgeving (cel 1f)
Het formuleren van een brede strategie voor regionale ontwikkeling en het volbrengen van een
gesubsidieerd project rondom bijvoorbeeld toeristische fietsroutes vergt niet direct een wettelijk
instrument. Planfiguren zijn wel her en der gebruikt bij (deel)investeringen die bijdragen aan
regionale ontwikkeling. Europese richtlijnen vormden een aanleiding tot optreden en vaker nog
een argument bij protest tegen investeringsplannen. De diversiteit aan overheden en instrumenten
brengt met zich mee dat ‘het recht’ geen eenheid is, althans niet vanzelfsprekend. Bij spanning
tussen normstellingen oordeelt de rechter en in zijn afweging gaat het hogere recht voor. Zo
199