Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
meer concrete ruimtelijke ontwikkeling worden in de volgende paragraaf enkele thema’s<br />
behandeld.<br />
6.3 <strong>Ruimte</strong>lijke ontwikkeling<br />
De betekenissen van stedelijkheid, pluraliteit en openbaarheid en het geografische nonet, die in de<br />
<strong>voor</strong>gaande paragrafen zijn gepresenteerd staan nog op afstand van praktijken van ruimtelijk<br />
investeren. Het opgebouwde analysekader wordt toegepast in het zevende en het achtste<br />
hoofdstuk, maar reeds in deze paragraaf wordt de theorie in verband gebracht met enkele thema’s<br />
van samenleving en beleid: innovatie in subparagraaf 6.3.1, mondialisering en met name<br />
deterritorialisering in subparagraaf 6.3.2 en meervoudig ruimtegebruik in subparagraaf 6.3.3.<br />
Maatschappelijke (economische) processen van schaalvergroting en specialisatie kennen<br />
internationalisering en brengen spanningen met zich mee tussen het mondiale en het locale, tussen<br />
stroom en plaats. De wens om in dat spanningsveld verschillende betekenissen van kwaliteit te<br />
behouden en zelfs te ontwikkelen, maakt ruimtelijke vraagstukken complex en urgent. Innovatie<br />
en meervoudig ruimtegebruik worden in onderzoek, advisering en beleidsvorming genoemd als<br />
oplossingen <strong>voor</strong> <strong>een</strong> tekort aan kwaliteit en als antwoorden op ruimtedruk. Meervoudig<br />
ruimtegebruik is <strong>een</strong> <strong>voor</strong>beeld van de toepassing van innovatie, meervoudig ruimtegebruik is ook<br />
<strong>een</strong> invulling van verbindingen tussen netwerken. Innovatie en meervoudig ruimtegebruik zijn<br />
behalve technisch-inhoudelijke opgaven ook sturingsopgaven. Het in deze paragraaf behandelde<br />
helpt om de verscheidene thema’s te herkennen in de empirische situaties.<br />
6.3.1 Innovatie<br />
Het ruimtegebruik is aan verandering onderhevig en het ruimtelijk beleid reageert en anticipeert<br />
daarop. Het geldt daarbij als vanzelfsprekend dat de ene verandering de andere niet is: het begrip<br />
‘innovatie’ veronderstelt <strong>een</strong> gewenste discontinuïteit en heeft <strong>een</strong> positieve connotatie. Naast<br />
allerhande slijtage is vernieuwing <strong>een</strong> principe van de beweging van opkomst en verval. Als<br />
gevolg van innovatie vormen opkomst en verval in de geschiedenis g<strong>een</strong> kleine, gesloten cyclus<br />
maar is er iets van <strong>een</strong> <strong>voor</strong>tdurende ontwikkeling. De geschiedkunde hanteert veeleer de termen<br />
‘discontinuïteit’, ‘wending’, ‘evolutie’ en ‘revolutie’ dan de term ‘innovatie’. Innovatie wordt wel<br />
als zodanig belicht bij<strong>voor</strong>beeld waar de psychologie en de organisatiekunde leren bestuderen of<br />
waar de economie en de bedrijfskunde transactiekosten aan de orde stellen. Leren is ook <strong>een</strong><br />
belangrijk thema in recent bestuurskundig onderzoek. 72 Bart Nooteboom wees erop dat innovatie<br />
misschien <strong>voor</strong>al plaatsheeft in interorganisatorische processen en niet zozeer intern bij <strong>een</strong><br />
organisatie. 73 Daaruit volgt <strong>een</strong> dilemma tussen enerzijds vaste samenwerkingspatronen die wel<br />
vertrouwen scheppen maar innovatie niet bevorderen en anderzijds kortdurende, wisselende<br />
133
Change language