Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

politics is different from thinking about lots of other things as well as thinking about ethics.’ McClelland
1999, 157.
77 Koenis 1997, 48-49.
78 Koenis 1997, 49. Zie ook Hofstede 2001, 243. De joods-christelijke traditie kent de frictie of het onbegrip
tussen enerzijds de Romeinse samenleving die rond de Middellandse Zee de pax romana vestigde en
anderzijds de tribale en religieuze gemeenschappen die leefden binnen het rijk. Opgezweept door haar
geestelijken verlangde de gemeenschap van de bestuurder Pilatus dat hij het optreden van de profeet Jezus
opvatte als zijnde ook staatkundig relevant en gevaarlijk. Zoals weergegeven in Matthéüs 27: 24-26: ‘Toen
Pilatus zag, dat niets baatte, maar dat er veeleer oproer ontstond, nam hij water, wies zich de handen ten
aanschouwen van de schare en zeide: “Ik ben onschuldig aan zijn bloed; gij moet zelf maar zien, wat ervan
komt.” En al het volk antwoordde en zeide: “Zijn bloed kome over ons en over onze kinderen!” Toen liet hij
hun Barabbas los, maar Jezus geselde hij en hij gaf Hem om gekruisigd te worden.’
79 Martin Heidegger noemde de mens al ‘geboortig’, maar hij concentreerde zich op sterfelijkheid. Verhoeven
2003.
80 Het ‘hebben’ betekent niet dat het gaat om een stabiele conditie. De plaats van de mens is gesitueerd in een
dynamische orde.
81 Marijke Verhoeven (2003) verbond verantwoordelijkheid en transgenerationaliteit met het nataliteitsbegrip.
268