Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

Gebruik van non-autoritaire instrumenten (cel 2f)
Het kenmerk van gebruik van non-autoritaire beleidsinstrumenten geldt voor het masterplan, dat
immers geen planfiguur is, voor de NSP-overeenkomsten tussen rijk en gemeenten en voor de
lobby van de Deltametropool. De verschillende actoren hebben hun wederzijdse afhankelijkheid
in zekere mate erkend en die interdependentie was een motief voor samenwerkende sturing
middels ‘zachte’ instrumenten. Alternatieve geschillenbeslechting heeft zich in de situatie echter
niet voorgedaan.
7.4.3 Verhouding tussen de modellen
Nadat in de twee voorgaande subparagrafen de kenmerken van de democratiemodellen zijn
hernomen, wordt hier de onderlinge verhouding behandeld van de modellen in de situatie. Deze
subparagraaf grijpt terug op het besluit van het vijfde hoofdstuk.
Staat en gemeenschap (cel 3a)
Bij het kenmerk van een abstracte staat is het nationale bestuur te noemen en daarvan met name
de departementen van Verkeer en Waterstaat, Financiën en Economische Zaken. Van de in
paragraaf 7.1 onderscheiden investeringsopgaven worden de eerste twee (hoge-snelheidslijn en
regionaal openbaar vervoer) in sterke mate en de derde investeringsopgave (stadscentrum) in
mindere mate gemotiveerd met overwegingen betreffende hogere schaalniveaus. Zelfs locale
kwaliteiten als leefbaarheid en aantrekkelijkheid van het stadscentrum gelden als factoren in de
gepercipieerde concurrentie tussen grote Europese steden. De genoemde departementen drukten
hun stempel op het actorencluster van het bestuurlijke overleg en zeker op het actorencluster van
het beleid inzake verkeer en vervoer.
Bij het kenmerk van een vitale politieke gemeenschap zijn de locale actoren en de
deelnemers aan het discours over beleid en ontwerp te noemen. Deze actoren waren prominent in
de actorenclusters van de alliantie en het meedenken. Omwonenden en locale ondernemers
‘overkomt’ de herontwikkeling. Zij plaatsen evenwel hun eigen belangen en idealen naast of
tegenover het hogere beleid.
De hoge-snelheidslijn en het bijbehorende station, de kantoren voor dienstverleners als
advocaten en financieringsbemiddelaars en de geplande amusementsvoorzieningen zijn te situeren
op regionaal, nationaal en zelfs Europees schaalniveau en gaan daarmee voorbij aan de leefwereld
van omwonenden. In dit opzicht vallen een abstracte staat en een vitale gemeenschap niet samen,
maar daarmee is nog niet gegeven dat zij niet te verzoenen zijn. Volgens ideeën over meervoudig
ruimtegebruik wordt in ruimtelijke kwaliteit meerwaarde gevonden door verschillende belangen
te dienen. Die ideeën zijn opgenomen in de beleidstheorie van het rijk, zeker bij het Ministerie
van VROM. De situatieschets maakt aannemelijk dat inderdaad een zekere synergie mogelijk is.
166