Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

verscherpen. De constructie is niet zonder nadelen: het is niet ongebruikelijk om bij beleidsvorming terug te
grijpen op het plan dat voor de beleidsvormer de meest gunstige uitgangsbasis vormt in plaats van op het
meest recente plan. Langerak e.a. 2000, 48. Zie ook Wissink 2000, 170-171; Van Geest & Hödl 1998, 38-39.
De Rob (2001, 38-39) noemde drie modellen voor afstemming van sectoren: het klassieke haasje-over,
synchronisatie (waarbij planprocedures en -termijn gelijk geschaald worden) en integratie (in één
omgevingsplan). Bart Wissink wees evenwel op de onuitvoerbaarheid van integrale plannen. Hij was daarom
voorstander van reflectief optreden in planning, waarbij planningdiscoursen die ontstaan rondom
maatschappelijke praktijken in acht worden genomen. Zulke reflectieve planning is meer discursief,
communicatief en politiek.
Marius Schwartz en Gert de Roo (2001) bespraken eveneens omgevingsplanning. De toenemende oriëntatie
op ‘saldodoelen’ van ruimtelijke kwaliteit in plaats van op sectorale, kwantitatieve doelstellingen geeft
aanleiding tot omgevingsplanning, meenden zij. Die omgevingsplanning wordt gekarakteriseerd door
omvattendheid en integratie. Hun omvattendheid is er één op hoofdlijnen, geen alomvattendheid. Ook zij
wezen op de gebiedsgerichte aanpak en noemden daarbij het ROM-beleid, het beleid met betrekking tot de
waardevolle cultuurlandlandschappen, de EU-fondsen en het GSB/ISV-beleid. Gezien de brede toepassing in
diverse beleidsprogramma’s zagen Schwartz en De Roo wel toekomst in omgevingsplanning. Een belangrijk
obstakel, zo gaven zij aan, is dat het verkeers- en vervoersbeleid nog niet makkelijk wordt meegenomen. Zo
neemt het Ministerie van Verkeer en Waterstaat niet deel aan het ISV. Zie over de verhouding tussen GSB-
beleid en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat bijvoorbeeld GSB-blad (2002) jg. 3, nr. 1, pp. 4, 10. Op de
afstand tussen ruimtelijke ordening en verkeer en vervoer wees bijvoorbeeld ook TNO Inro, met betrekking
tot de uitvoering van VINEX-uitbreidingen: door actoren werd een gemis ervaren aan betrokkenheid en vooral
afzonderlijke financiële middelen van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Ginter e.a. 2001. Zie ook De
Jong & De Vries 2003, 29. In gelijkaardige zin benadrukten de Rob en de Rfv (2001) in hun advies inzake het
GSB de opgave van ontkokering.
43
Maatregelen als een omgevingsplan of een gebiedsgericht project kenden meestal geen integratie van
verkeer en vervoer, maar ook ‘in eigen huis’ was de verbinding niet zonder moeilijkheden. Het Ministerie van
VROM kreeg onder minister Margreet de Boer in het kabinet-Kok I geen geïntegreerde nota milieu en ruimte
tot stand, hoewel het Nationaal milieubeleidsplan 3 van februari 1998 melding maakte van het voor-nemen
zulk een nota leefomgeving uit te brengen. Een vijfde nota over de ruimtelijke ordening en een daaropvolgend
vierde nationaal milieubeleidsplan werden afzonderlijk opgesteld. Wissink 2000, 196-199.
In zijn Advies over de Sturing van een duurzame samenleving gaf de VROM-raad aan geen voorstander te zijn
van één nota milieu en ruimte, of leefomgeving, maar wel van een volgende nota ruimtelijke ordening.
Teneinde dan afstemming of integratie te bekomen bij de verschillende vraagstukken met betrekking tot de
leefomgeving, ondersteunde de VROM-raad de idee van een groen poldermodel. VROM-raad 1998a;
Weggeman 2003. Van het groen poldermodel kwam weinig terecht. Onder Jan Pronk koerste het Ministerie
van VROM, in weerwil van diverse interactieve trajecten, niet aan op een alternatief voor representatieve
democratie. Weggeman 2003, 16-19; Huisman, J. (2000) De pretenties van Pronk, Bouw, jg. 55, nr. 10, pp.
18-21; Witsen, P.P. (2000) Kroniek van de Vijfde Nota, Aflevering 6 Bedrieglijke rust, Blauwe Kamer, nr. 4,
pp. 16-17.
44
Zie bijvoorbeeld Ministerie van VROM 2001.
109