Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

aan realisme, moeten we bekopen met een verlies aan ruimte voor fantasie, verbeeldingskracht en
vindingrijkheid.’ Van Twist, in: Frissen & De Jong 1996, 85. Van Twist gaf wel aan dat een blauwdruk voor
hem niet definitief en niet-onderhaalbaar is zoals er in het algemeen naar is verwezen, maar een
(gezagdragend) idee dat wordt ingebracht in de interactie. Evenals Van Twist waardeerden Voogd en Woltjer
het richting geven in het plannen. Zij onderschreven de greep naar communicatie en interactie in de
planning(theorie), maar gaven aan dat alleen deze ‘ideologie’ niet volstaat om de waarden te beschermen en
de doelen te bereiken die tot op heden de interventies in de samenleving rechtvaardigen. Voogd & Woltjer
1999. Zie ook Woltjer 2000; Woltjer 1997. ‘The explicit recognition of planning as a normative process
embedded in a pluriform multivalued society deserves our unconditional support.’ Voogd & Woltjer 1999,
838.
61 In de verhoudingen tussen bestuurslagen en tussen beleidssectoren heerst er vaak een strijd om zeggenschap
waarin een beroep op bevoegdheid, meer dan overtuigende argumentatie, een wapen lijkt te zijn. Soms lijkt de
aanwending van financiële middelen van afzonderlijke overheidsorganisaties meer de inzet van de strijd te
zijn dan het maatschappelijk effect van beleid: de ruimtelijke kwaliteit.
62 Hier heeft de term ‘integraal beleid’ niet meer precies dezelfde betekenis als in de oudere drieslag van
sector-, facet- en integraal beleid die in subparagraaf 5.1.1 is genoemd.
63 Pestman 2001b, 161-163.
64 Voor een voorbeeld van locaal of regionaal, bottom-up, gebiedsgericht of integraal beleid dat door zijn
participatief-democratische karakter de politiek ambtsdragers van het represenatief-democratische stelsel
aanzette tot een bezinning op hun positie en rol zie Hendriks, in: Hertogh e.a. 1998, 56-74.
65 De geschiedenis van bestuurlijke overleg en van regionale instituties is omvangrijk. Zie Kromhout 2001, 7-
11. Marcel Boogers en Arno Korsten (in: Hendriks & Tops 2000, 163-176) hanteerden hierbij de volgende
periodisering: voorgeschiedenis, gewestvorming (1946-1974), provincie-nieuwe-stijl (1975-1983),
intergemeentelijke samenwerking (1983-1990), besturen op niveau (1990-1995), van stadsprovincie naar
gemeentelijke herindelingen (1994-2000). In 1947 werden door de commissie-Koelma districten voorgesteld,
maar de Wgr van 1950 gaf aan dat samenwerking tussen gemeenten de verlangde vorm is van regionaal
bestuur in Nederland. Over de schaal van bestuur bleef echter gediscussieerd worden en de Wgr bleef dan ook
niet ongewijzigd. De discussie golfde heen en weer tussen een accent op bestuurlijke vorm of op
beleidsinhoud en tussen een accent op uniformiteit of differentiatie in de regeling. Derksen 1996, 198-200.
Afhankelijk van de probleemperceptie werden andere oplossingen voorgesteld. Wim Derksen (1996, 197-198)
onderscheidde zes mogelijke probleemdefinities: een zwakke internationale concurrentiepositie van de
Randstad, de geringe beleidsruimte van grote steden om sociaal-economische problemen tegen te gaan, het
smalle draagvlak van grote steden, de gebrekkige regionale sturing, de wildgroei aan functionele regio’s en
het gebrek aan democratische legitimatie van die regio’s en tot slot de ontoereikende kracht van de huidige
provincies. De commissie-Montijn adviseerde in 1989 versterking van de vier grootste steden omwille van
hun internationale concurrentiepositie. Het kabinet-Lubbers III stelde vervolgens de BoN-regio’s in: bestuur
op niveau. De Kaderwet biedt Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Enschede-Hengelo, Arnhem-
Nijmegen en Eindhoven-Helmond elk een zogenaamd regionaal openbaar lichaam met een gesloten
huishouding. De Kaderwet is evenwel tijdelijk en haar opvolging krijgt gestalte middels een versterking van
de Wgr.
111