Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
noodzakelijke <strong>voor</strong>waarde <strong>voor</strong> de <strong>democratische</strong> <strong>rechtsstaat</strong>. Openbaarheid is de <strong>voor</strong>naamste<br />
conditio sine qua non (zie verderop). Ten tweede zijn drie verschillende facetten van ruimtelijke<br />
kwaliteit onderkend, elk opgebouwd uit drie lagen, waarmee sociale interacties in en met<br />
betrekking tot de ruimte zijn te analyseren. Dit nonet is te gebruiken als <strong>een</strong> vergrootglas om<br />
ruimtelijke oriëntaties in beeld te brengen en te begrijpen. Figuur 3 brengt de begrippen samen in<br />
beeld.<br />
Er is gewezen op laatmoderne ontwikkelingen als sub- en desurbanisatie,<br />
consumentisme, mediatisering of virtualisering en op het toenemende belang van verplaatsing (zie<br />
subparagrafen 6.1.2, 6.1.3, 6.2.4 en 6.3.2). Die ontwikkelingen kunnen leiden tot steriele ruimte<br />
en dat heeft weer consequenties <strong>voor</strong> de kwaliteit van het samenleven. De opgave van ruimtelijk<br />
beleid is vorm te geven als <strong>een</strong> zoektocht naar invulling van <strong>een</strong> kwaliteitsbegrip in termen van<br />
gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde. <strong>Ruimte</strong>lijke kwaliteit kan gezocht worden<br />
in innovatief (stedelijk) ruimtegebruik, bij<strong>voor</strong>beeld meervoudig ruimtegebruik en dat zeker<br />
indien de betreffende investering elementen van plaats en stroom combineert en dus niet louter<br />
<strong>een</strong>dimensionale functiemenging omvat. 107<br />
Een ruimtelijk netwerk, geconcentreerd op de notie van plaats, is <strong>een</strong> natuurlijk domein<br />
<strong>voor</strong> belevingswaarde met elementen als leefbaarheid en identiteit. De geografie van plaats kent<br />
isolement en is historisch achterhaald. Een vervoersnetwerk, geconcentreerd op de notie van<br />
stroom, is daarentegen <strong>een</strong> natuurlijk domein <strong>voor</strong> gebruikswaarde met elementen als<br />
bereikbaarheid, productie en consumptie. 108 De geografie van stroom kent meer <strong>een</strong> aanschouwen<br />
dan <strong>een</strong> samen handelen, meer beeldend uitgedrukt: stroom schuurt en wast weg, maar er is<br />
weinig in op te bouwen. De combinatie van plaats en stroom biedt goede kansen <strong>voor</strong> de realisatie<br />
van toekomstwaarde. De geografieën van plaats en van stroom zijn in het handelen met elkaar te<br />
verbinden. De tekortkomingen van zowel ruimtelijke als vervoersnetwerken, op zich beschouwd,<br />
nopen tot verbindend handelen in bestuurlijke netwerken. Met deze laatste geografie van<br />
netwerken (activiteitendomeinen) is het handelen zo te organiseren dat er <strong>een</strong> evenwicht is tussen<br />
de verschillende betekenisdomeinen van Henri Lefebvre en kwaliteitsdomeinen van Marcus<br />
Vitruvius Pollio.<br />
Bij samenwerkende sturing is omwille van vervlechting en complexiteit best <strong>een</strong><br />
bestuurlijk netwerk te organiseren parallel en verbindend ten opzichte van ruimtelijke en<br />
vervoersnetwerken. Die bestuurlijke netwerken lijken losse verbanden en ze zijn in elk geval<br />
flexibel (zeker in vergelijking met de gedachte stadsprovincies), maar het netwerk is g<strong>een</strong> concept<br />
van virtueel bestuur. Sturing van de ruimte blijft sturing in de ruimte. De verbinding tussen<br />
ruimtelijke en vervoersnetwerken is in meer inhoudelijke zin mogelijk met innovatie. 109 Innovatie<br />
doet <strong>een</strong> bijkomend beroep op organisatie en interactie van actoren.<br />
140
Change language