Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

Figuur 2. Openbaarheid
In subparagraaf 6.1.1 is aangegeven dat het besturen niet louter in en vanuit de
geïnstitutionaliseerde politiek kan plaatshebben, maar hoeveel breder de publieke sfeer is, is voor
de democratiemodellen verschillend. In de representatieve democratie kan de publieke sfeer
overwegend gesitueerd zijn in de statelijke organen, met name het parlement, en in de salon van
burgerlijke families, terwijl de openbare ruimte wordt overgelaten aan het (economische) verkeer
en aan het amusement. In de participatieve democatie is daarentegen een substantieel deel van de
publieke sfeer gesitueerd in de openbare ruimte, waar ambteloze burgers op dagelijkse basis hun
politieke rol vervullen.
Hoewel openbare ruimte naar haar fysieke verschijningsvorm en naar haar
gebruikswijzen beschreven kan worden, is openbaarheid vooral een betekenis die is en wordt
verleend. Openbaarheid is primair een sociaal construct en dat maakt het mogelijk dat ook
virtuele ruimte een openbaar karakter heeft, bijvoorbeeld delen van het world wide web. Omdat
het een construct is en omdat het in humanitaire en politieke behoeften voorziet, behoeft openbare
ruimte onderhoud. De nieuwe stations voor de hoge-snelheidstreinen vormen een belangrijke
opgave voor het behoud of de constructie van openbare ruimte, aldus Hajer en Reijndorp. 35 Bij
een nieuwe stedelijkheid, te weten perifeer en/of bepaald door mobiliteit, hoort een nieuwe
openbaarheid. De klassieke openbaarheid, passend bij een stadscentrum, leeft daar niet. Deze
123