Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

kenmerk van centraliteit geldt verder voor de invloed van de gemeente Rotterdam op
beleidsvorming door de Stadsregio Rotterdam en voor de invloed van de vier grootste steden, via
hun initiatief van de Deltametropool, op nationaal ruimtelijk beleid.
De term ‘hiërarchie’ is een passend etiket voor de opstelling van het rijk in het NSPprogramma:
de ministeries (en het parlement) formuleren het beleidskader, bepalen hoeveel geld
er beschikbaar is, dragen de gemeenten op om in publiek-private samenwerking een plan te
ontwikkelen en de ministeries toetsen tenslotte die plannen. Ook ten aanzien van de verschillende
spoorwegbedrijven toonde het rijk, in casu het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, zich meer
een hiërarchisch meerdere dan een partner. Dat is af te leiden uit de wijze waarop het
departement, zeker ook aangespoord door de Tweede Kamer, de bedrijven in ferme taal
aanspreekt op de tekortkomingen in hun dienstverlening.
Representatie door politiek ambtsdragers (cel 1c)
Het kenmerk van representatie door politiek ambtsdragers geldt voor al het optreden van
bewindspersonen en leden van het college van B&W in de situatie, het geldt vooral wanneer hun
optreden gezien het gewicht van het bestuurlijke overleg beslissend was voor de beleidsvorming.
Niet alleen de executieven speelden een beslissende rol, zeker niet voorafgaand aan het moment
dat de gemeenten werden gedualiseerd: de Rotterdamse raad stemde in met ondermeer de alliantie
en het masterplan, de Tweede Kamer beschikte over bijvoorbeeld het begrotingsrecht dat op het
MIT van toepassing is. Ook dit is een kenmerk van bij uitstek het wettelijke stelsel. Op nationaal
niveau was er desalniettemin een uitzondering op deze rolverdeling. Zonder dat er participatie
voor in de plaats kwam, hadden namelijk politiek ambtsdragers en zeker parlementariërs minder
invloed op de besteding van middelen ten behoeve van de economische structuurversterking. Die
ICES-beslissingen kregen invulling in een voornamelijk ambtelijke arena (zie noot 5).
Invloedrijke politieke partijen (cel 1d)
Het kenmerk van invloedrijke politieke partijen geldt voor de verhouding tussen de
eerstverantwoordelijke wethouder Hans Kombrink en enkele nationale ambtsdragers,
partijgenoten, die wel genoemd is als een achtergrond van de BOR-bijdrage aan RandstadRail en
daarmee Rotterdam Centraal. Het kenmerk geldt beslist ook voor de consequenties van de locale
en nationale verkiezingen voorjaar 2002: met de nieuwe coalities veranderde het beleid van koers.
Daarbij is aan te tekenen dat Rotterdam wel het bastion van het fortuynisme is genoemd en dat het
belang van partijpolitiek voor andere locale besturen misschien veel minder groot is.
162