Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

7.3 Procesverloop
In deze paragraaf wordt het procesverloop behandeld teneinde de politiek-bestuurlijke aspecten
van de investeringsopgaven inzichtelijk te maken. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen de
structuur van het proces en de meer inhoudelijke planvorming. Paragraaf 7.4 over de werking van
democratiemodellen grijpt meest terug op subparagraaf 7.3.1 over de structuur van het
procesverloop; paragraaf 7.5 over de ruimtelijke betekenissen grijpt meest terug op subparagraaf
7.3.2 over de planvorming.
7.3.1 Structuur
In het proces zijn verscheidene actorenclusters te onderscheiden op basis van wie er intensief met
elkaar interacteerden en op basis van welk deel van de totale investeringsopgave er aan bod
kwam. In de werking van de clusters gedurende het proces is een onderscheid te maken tussen
grofweg drie perioden. Aanvankelijk is in een eerste cluster voor de gehele investeringsopgave
een kader opgesteld. Vervolgens vonden uitwerkingen plaats enerzijds in een tweede en derde
cluster, anderzijds in een vierde cluster. 13 Nadien beperkte het proces zich weer tot het eerste
actorencluster. Het is te verwachten dat clusters zoals het tweede en het derde op een later
moment weer tot stand komen.
- Het bestuurlijke overleg tussen het rijk en de gemeente Rotterdam in het kader van het NSP-
programma vormt het actorencluster dat als het centrale cluster beschouwd kan worden. De
voornaamste besluitvorming over de herontwikkeling van Rotterdam Centraal heeft hier
plaats. Zodra de alliantie uiteenviel en haar masterplan door het rijk werd afgewezen, viel het
proces terug op een volgende ronde in dit cluster. De spoorwegbedrijven spelen in dit
centraal cluster bijrollen. Hun optreden wordt getekend door de ambiguïteit die ontstaan is
met de verzelfstandiging en de opslitsing en bij de verdere aansturing van de oorspronkelijke
NS. 14 Zo was het optreden van Railinfrabeheer/ProRail nauwelijks te onderscheiden van dat
van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, terwijl er wrijvingen waren tussen enerzijds
dat departement en anderzijds NS Reizigers en NS Vastgoed. Toch zouden afspraken tussen
rijk en gemeente over de herontwikkeling een lege huls zijn zonder de betrokkenheid van de
spoorwegbedrijven.
- De gemeente Rotterdam was behalve in het cluster van het bestuurlijke overleg ook een actor
in het cluster gevormd door de alliantie van gemeente, NS, ING en Rodamco. De vier
partners maakten gebruik van een Projectbureau en trokken een befaamde stedebouwkundige
aan: William Alsop. Via het Projectbureau zette de alliantie de lijnen uit voor een cluster met
omwonenden. Bij de selectie van de stedebouwkundige gold diens affiniteit met
participatieve werkvormen als een criterium.
157