Ruimte voor een democratische rechtsstaat - RePub - Erasmus ...

het stellen van prioriteiten en het anticiperen de controle helpen. Van raadsleden en Provinciale-
Statenleden wordt nu verwacht dat zij kaders stellen en sturen op hoofdlijnen, waardoor zij
gelegenheid (tijd) voor controle terugwinnen. Aan minder zaken meer aandacht geven, zo leggen
adviseurs dat wel uit. Tegelijkertijd krijgen volksvertegenwoordigers meer armslag. Raad en
Provinciale Staten kregen met de dualisering een griffie(r). Bij de Tweede Kamer was al een klein
aantal medewerkers aangesteld dat de volksvertegenwoordiging ondersteunt bij het benutten van
onderzoek. De capaciteit van dat bureau is nog onvergelijkbaar met de stafdiensten van het
Congres in Washington DC. In de Tweede Kamer hebben fracties en individuele
volksvertegenwoordigers doorgaans enkele medewerkers respectievelijk één medewerker. De
ondersteuning van de Eerste Kamer is nog geringer dan die van de Tweede Kamer.
Het kan politieke partijen eenvoudiger worden gemaakt om hun ambtsdragers te
ondersteunen en om zelf naar voren te treden in het publieke debat. De tijd is voorbij dat kranten
en omroepen nauw aan politieke partijen gelieerd waren. Nu biedt internet nieuwe en relatief
goedkope mogelijkheden om partijprogramma’s en politieke discussie beschikbaar te maken.
Discusssiegroepen en zeker stemwijzers zijn mooie voorbeelden. Gekende voorzieningen als
discussie-avonden en periodieke congressen, een kantoor met medewerkers, een huisdrukkerij, de
verspreiding van folders, brochures en tijdschriften hebben nog steeds hun nut. Daarnaast heeft
een feest met in de marge politieke gesprekken de potentie om bepaalde doelgroepen te bereiken.
De activiteiten van politieke partijen en met name hun externe communicatie zijn omwille van
hun maatschappelijke functie subsidiëring waard. 12
De kans dat trajecten van interactieve beleidsvorming vergeefs blijken en dat
burgerparticipanten en andere betrokkenen gefrustreerd raken, verminderd door een goede
inbedding van participatie in de representatief-democratische besluitvorming. Behalve dat een
volksvertegenwoordiging de kaders voor participatie kan aangeven, kunnen politici voeling
houden met het traject en vroegtijdig kennismaken met de ideeën die daar leven. Wellicht
aarzelen politiek ambtsdragers om bij sessies aanwezig te zijn omdat zij verwachten dat zij dan al
worden aangesproken op hun te bepalen standpunt (zij willen ‘hun kruit droog houden’) of simpel
omdat zij te weinig tijd hebben. Fractiemedewerkers of leden van een werkgroep van een
politieke partij kunnen dan in plaats van de ambtsdragers aanwezig zijn bij de interactieve
beleidsvorming, daar de afweging van volksvertegenwoordigers toelichten en er informatie en
inzicht opdoen die ambtsdragers voeden.
Het wederzijds contact hoeft niet louter van de zijde van de politiek bevorderd te
worden, ook het activisme van de zijde van burgers kan toenemen. Actief burgerschap vergt de
wens en de vaardigheden om verantwoordelijkheid op te nemen en om relaties van vertrouwen uit
te bouwen. Het voert te ver om hier in te gaan op alle voorwaarden voor een samenleving van
burgers die oog hebben voor elkaar en voor de wereld, die gemotiveerd en toegerust zijn om te
241