Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

w literaturze przedmiotu terminów ją klasyfikujących 24 , wypada przypomnieć
– w nawiązaniu do ustaleń badań z zakresu historii historiografii
– że Księga henrykowska to szczególna forma kroniki fundacyjnej,
okre lana mianem kroniki kartularzowej 25 . Łączy ona ci le zasób dokumentów
z archiwum danego klasztoru z jego historią, tworząc źródło
spajające w jednym kartularz i kronikę. Księga henrykowska, zawierająca
szczegółowy opis fundacji wraz z uwierzytelnianą odpisami dokumentów
historią majątków klasztoru, dostarczającą „argumentów do
prawnej ochrony zakonnego stanu posiadania przed próbami zaboru” 26 ,
stanowiąca w gruncie rzeczy swoisty podręcznik prawny i zarazem inwentarz
majątku henrykowskich cystersów, to – według niemieckiego
badacza Jörga Kastnera – wzorcowy przykład kroniki kartularzowej 27 .
W związku z tym, jak też w nawiązaniu do nowszych badań nad
24 Dokładniej problem ten rozpatrywałem w pracy: W. Mrozowicz, Średniowieczne ląskie
dziejopisarstwo klasztorne, (w:) Tysiącletnie dziedzictwo kulturowe diecezji
wrocławskiej, red. A. Barciak, Katowice 2000, s. 141­159.
25 O Księdze Henrykowskiej jako o kronice kartularzowej zob. J. Kastner, „Historiae
fundationum monasteriorum”. Frühformen monastischer Institutionsgeschichtsschreibung
im Mittelalter, München 1974, („Münchener Beiträge zur Mediävistik und Renaissance­Forschung“,
18), s. 34­36, tam też dyskusja ze starszymi poglądami historiografii
niemieckiej.
26 Sformułowanie Józefa i Jacka Matuszewskich ze wstępu do wydania drugiego (w:) Liber
fundationis..., s. XIII. Zob. też P. Górecki, Pamięć…, s. 76­87.
27 J. Kastner, „Historiae fundationum monasteriorum“..., s. 34­36.
Tradycja
Wojciech Mrozowicz
Początki ląskiej
historiografii
regionalnej