Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

zbiorowej“, rozumianej jako funkcjonujące w danej zbiorowo ci wyobrażenia
o jej przeszło ci 2 . Niewątpliwie odbiega ona, co oczywiste, od
wizji przeszło ci będącej dorobkiem historyków.
Niniejszy tekst, nie stawiając sobie ambicji włączenia się w dyskusje
teoretyczne, powinien zainicjować badania nad kwestią wiadomo ci
historycznej w odniesieniu do Śląska Cieszyńskiego. Wagę problemu
wielu autorów dostrzegało od dawna, ale dotąd skupiano się raczej na
kwestii tradycji etnicznych i narodowo ciowych jako podstawowego elementu
konstytuowania poczucia tożsamo ci i identyfikacji narodowej.
Dla wszystkich stron sporów narodowo ciowych, tak istotnych dla Śląska
Cieszyńskiego w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w., była to
kwestia kluczowa. Dodajmy, że zdefiniowane przez socjologów spo­
łeczne funkcje pamięci zbiorowej (m.in. tożsamo ciowa i legitymizacyjna
3 ) znajdują tu jaskrawe potwierdzenie. Celem artykułu jest jednak
nakre lenie pola badawczego w odniesieniu do okresu, w którym
struktury społeczne o zasięgu masowym, zwłaszcza państwowe,
w ograniczonym stopniu były w stanie narzucić dogodny dla siebie
obraz przeszło ci. Punktem wyj cia są zachowane z tego okresu prze­
2 Por. B. Szacka, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006, („Współczesne Społeczeństwo
Polskie wobec Przemian”, t. 3), s. 32­45, 99, gdzie także omówienie współczesnej
dyskusji na ten temat.
3 Tamże, s. 47­58.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy