Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

dzie nazwy Śląsk, odrzucając tezy Johanna Gottloba Worbsa i Ignaza
Imsiega o pochodzeniu nazwy od Silingów. Żerelik przywołuje przy
tej okazji wyniki najnowszych badań językoznawczych (Jürgena Udolpha),
dowodzące jeszcze głębszej historii nazwy Śląsk. Ta interpretacja
nawiązuje do pierwotnego języka indoeuropejskiego, gdzie przedrostek
Sil­ (oznaczający morze, jezioro, spokojną wodę) oznaczałby kraj
bogaty w wodę, a końcówka –ęza pochodziłaby od indoeuropejskiego –
ing, często przechodzącego w –ąg, -ąża 3 . Również jednak Żerelik nie
po więca, niestety, zbyt wiele uwagi genezie pojęcia Górny Śląsk / Silesia
Superior. Konstatuje tylko dla epoki redniowiecza, że rozróżnienie
na Dolny Śląsk i Opolszczyznę (wówczas dux Opoliensis) pojawia się
już w XIII w. i rozumie się wówczas pod tym terminem ziemie leżące
na wschód od Przesieki między ląskiej. Rozróżnienie to według niego
zaczęło zanikać w XV w., chociaż w nazwach dalej używano pojęć Silesia
Inferior, Silesia Superior, a kiedy chciano zaznaczyć, że chodzi o cały
Śląsk, to pisano Utraque Silesiae 4 .
Również w drugiej współczesnej polskiej syntezie historii Śląska Stanisław
Rosik, podobnie jak R. Żerelik, omawia przebieg całej dyskusji,
toczącej się przez prawie dwa stulecia wokół nazwy Śląsk. Jednak dodaje
także nowy jej aspekt, wskazujący, iż trudno obecnie bronić tezy o tym,
3 R. Żerelik, Nazwa i obszar Śląska, (w:) Historia Śląska, red. M. Czapliński, Wrocław
2002, s.14­15.
4 Tamże, s. 16­17.
Współczesno ć
Ryszard Kaczmarek
Krzysztof Nowak
Pojęcie i granice
Górnego Śląska
w ujęciu
historiograficznym