Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

Dzi regionalistyka historyczna nikomu chyba nie kojarzy się z prowincjonalizmem,
amatorszczyzną czy lokalną megalomanią. Już
w 1987 r. wybitny historyk warszawski Henryk Samsonowicz z satysfakcją
stwierdził, że wyniki naukowych badań historyczno­regionalnych
w Polsce są imponujące. W ród ludzi, którzy się do tego przyczynili wymienił
m.in. profesorów uniwersyteckich: Mariana Biskupa, Stanisława
Herbsta, Feliksa Kiryka, Ryszarda Szczygła, Andrzeja Wyrobisza,
J. Topolskiego 12 . Bez badań historyczno­regionalnych nie powstałoby
wiele syntez 13 .
W wyniku wewnętrznych przeobrażeń oraz rozwoju zbiorowych
warsztatów pracy historyka dziejopisarstwo regionalne przeszło od
modelu historiografii tradycyjnej do nowoczesnej (modernistycznej),
wyrastającej m.in. z tzw. analitycznej filozofii historii i do wiadczeń
nauk społecznych. Przejawem tego stało się odnoszenie przedmiotu
rozważań dziejopisarza do tego, co nazywamy wielkimi kategoriami
historycznymi (np. naród, państwo, gospodarka, społeczeństwo), konstruowanie
narracji wokół ciągów genetycznych i dynamicznego oraz
występowanie idei „wszechwiedzącego” narratora, patrzącego na dzieje
12 H. Samsonowicz, Historiografia regionalna w Polsce po II wojnie wiatowej, „Kwartalnik
Historyczny”, 94: 1987, nr 1, s. 292.
13 Por. M. Drozdowski, Od badań regionalnych do syntez dziejów narodowych i historii
powszechnej, (w:) Między historią a teorią. Refleksje nad problematyką dziejów wiedzy
historycznej, pod red. M. Drozdowskiego, Warszawa – Poznań 1988.
Pomiędzy tradycją
a nowoczesno cią
Andrzej Stępnik
Główne kierunki
w historiografii
regionalnej i lokalnej