Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

zajmuje znaczące miejsce w ląskim dziejopisarstwie regionalnym, chociaż
jej autorowi zależało nie tyle na ukazywaniu przeszło ci Śląska,
co na dostarczaniu przykładów do na ladowania. Już w prologu pisał:
„Pragnę, […] ażeby to dzieło, do którego się zabieram, miłe było Bogu,
pożyteczne czytelnikom i pobudzające tych, którzy usiłują na ladować
chwalebne obyczaje dawnych ludzi. Albowiem najważniejszym powodem,
dla którego po więciłem trud tej sprawie, było, by oczywi cie czyny
prawych książąt dawnych odbijały się u potomnych, jakby w jakim
zwierciadle dla ich pouczenia, złych za bezbożne postępki, które zły
niewątpliwie przybierają obrót, każdego ze współczesnych powstrzymywały
od przewrotno ci. Albowiem dlatego czyta się dzieje dawnych
ludzi, aby je li ich czyny były dobre, na ladowcy ich mogli zasługiwać
na pochwałę i z dobrych stawać się lepszymi, je li za [były złe], zostały
przeklęte przez potomnych z powodu swej nikczemno ci” 41 . Również
w dalszym ciągu swej kroniki Piotr z Byczyny niejednokrotnie w podobny
sposób artykułował swoje zamierzenia. Dla niego zatem historia to magistra
vitae, dostarczająca wzorców do na ladowania, a celem kronikarza jest
te przykłady z odpowiednim moralizującym komentarzem przytoczyć 42 .
Znowu więc – przy tak deklarowanych i realizowanych celach – wprowa­
41 Kronika książąt polskich..., s. 429.
42 W. Mrozowicz, Bogu czy ludziom? O motywach twórczo ci dziejopisarskiej, (w:) „Causa
creandi”. O pragmatyce źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław
2005, („Acta Universitatis Wratislaviensis”, 2783. „Historia“, 171), s. 98­100.
Tradycja
Wojciech Mrozowicz
Początki ląskiej
historiografii
regionalnej
0